ΑΤΛΑΝΤΙΔΑ (ΠΛΑΤΩΝΟΣ - ΤΙΜΑΙΟΣ ΚΑΙ ΚΡΙΤΙΑΣ)
Γιατί τότε το πέλαγος μπορούσε κάποιος να το περάσει, λόγω του ότι στο στόμιό του, που εσείς ονομάζετε στήλες του Ηρακλή, είχε ένα νησί. Αυτό το νησί ήταν μεγαλύτερο από τη Λιβύη και την Ασία μαζί και ξεκινώντας απ’ αυτό τότε οι άνθρωποι μπορούσαν να αποβιβαστούν στα άλλα νησιά και απ’ αυτά μετέπειτα σε όλη την ήπειρο απέναντι, που βρισκόταν γύρω από τον αληθινό εκείνο ωκεανό.
Γιατί αυτοί οι τόποι που βρίσκονταν στο εσωτερικό του στενού για το οποίο μιλάμε, μοιάζουν με λιμάνι που έχει στενή είσοδο, ενώ εκείνη η θάλασσα είναι πράγματι ωκεανός και η ξηρά που το περιβάλλει δίκαια μπορεί να ονομαστεί ήπειρος. Σ’ αυτό, λοιπόν, το νησί, την Ατλαντίδα, οργανώθηκε μεγάλη και θαυμαστή δύναμη βασιλέων, η οποία κυριαρχούσε σε ολόκληρο το νησί, καθώς και σε πολλά άλλα νησιά και τμήματα της ηπείρου.
Εκτός απ’ αυτά, εκείνοι οι βασιλείς εξουσίαζαν από τα εδώ μέρη προς τα μέσα του πορθμού, από τη Λιβύη έως την Αίγυπτο και από την Ευρώπη έως την Τυρρηνία. `Ολη αυτή η δύναμη, λοιπόν, αφού συγκεντρώθηκε και ενοποιήθηκε, επιχείρησε τότε εξορμώντας να υποδουλώσει και τη δική μας χώρα και τη δική σας, καθώς και όλους όσοι βρίσκονταν στο εσωτερικό του πορθμού. Εκείνη την περίοδο, Σόλωνα, η δύναμη της πόλης σας αναδείχθηκε θαυμαστή ανάμεσα στους ανθρώπους και λόγω της αρετής της και λόγω της ανδρείας της. Γιατί, εφ’ όσον ξεπέρασε όλους στην ανδρεία και στις πολεμικές τέχνες, είτε ως αρχηγός των Ελλήνων είτε και αναγκαστικά μόνη της, γιατί οι άλλοι την εγκατέλειψαν, αφού έφθασε σε έσχατους κινδύνους, νίκησε τους επιδρομείς. `Εστησε, λοιπόν, τρόπαια εναντίον τους, απέτρεψε να υποδουλωθούν όσοι ακόμη δεν είχαν υποδουλωθεί και απελευθέρωσε, δίχως να παρουσιάσει καμία αξίωση, όλους εμάς τους άλλους που κατοικούμε προς τα μέσα των Ηράκλειων στηλών. Αφού πέρασε αρκετός καιρός, όμως, έγιναν τρομεροί σεισμοί και κατακλυσμοί και στο διάστημα ενός φοβερού ημερονυκτίου όλος ο στρατός σας βυθίστηκε στη γη και εξαφανίστηκε, καθώς βυθίστηκε στη θάλασσα η Ατλαντίδα».
Τη συνέχεια της εξιστόρησης του ιερέα την κατέγραψε ο Πλάτωνας στον Κριτία. Ο ιερέας, στην εξιστόρησή του, αναφέρει τους Ολυμπίους ως ιστορικά πρόσωπα (παράγραφοι 109-110): «Κάποτε οι θεοί διαμοίρασαν ολόκληρη τη γη με κλήρο κατά περιοχές χωρίς φιλονικία. Γιατί δεν ήταν σωστό να αγνοούν οι θεοί τα ανήκοντα στον καθένα εξ αυτών, ούτε πάλι, ενώ γνωρίζουν ότι κάποιο πράγμα ανήκει περισσότερο στους άλλους, τούτο αυτοί να προσπαθούν να το αποκτήσουν με φιλονικίες. Με δίκαιη, λοιπόν, κλήρωση παίρνοντας ο καθένας το δικό του μέρος, εγκατέστησαν κατοίκους στις χώρες τους και στη συνέχεια, όπως οι βοσκοί τα πρόβατα, μας έτρεφαν ως κτήματα και θρέμματά τους. Δεν ασκούσαν, όμως, στα σώματά μας βία με τις υπάρξεις τους, όπως κάνουν οι ποιμένες που οδηγούν τα κτήνη τους στη βοσκή με χτυπήματα, αλλά προπαντός όπως το ευκολοδιοίκητο ζώο και σαν πλοίο κυβερνώντας μας με το τιμόνι από την πρύμνη, και προσεγγίζοντας με πειθώ την ψυχή μας, σύμφωνα με τη θέλησή τους, έτσι οδηγώντας κυβερνούσαν ολόκληρο το ανθρώπινο γένος. Οι άλλοι, λοιπόν, από τους θεούς, αφού έλαβαν με κλήρο τους διάφορους τόπους τους, τους διακοσμούσαν.
Ο `Ηφαιστος και η Αθηνά, έχοντας ίδια φύτρα και όντας συγχρόνως αδέλφια καταγόμενα από τον ίδιο πατέρα, με την ίδια κλίση και αγάπη προς τη φιλοσοφία και την τέχνη, συνέβη και οι δύο να πάρουν με κλήρο αυτή εδώ τη χώρα (την Αττική), η οποία ήταν εκ φύσεως τέτοια ως προς την αρετή και τη φρόνηση που να ταιριάζει με τον χαρακτήρα των θεών αυτών. Σ’ αυτή τη χώρα, αφού δημιούργησαν αγαθούς αυτόχθονες άνδρες, τους ενεφύτευσαν στον νου τη διοργάνωση του δημοκρατικού πολιτεύματος. Τα ονόματα βεβαίως των κατοίκων εκείνων διασώθηκαν, τα έργα τους, όμως, εξ αιτίας των θανάτων των διαδοχικών γενεών και της μεγάλης χρονικής απόστασης εξαφανίστηκαν. Διότι η εναπομένουσα κάθε φορά γενεά, όπως και προηγουμένως ειπώθηκε, ήταν ορεσίβια και αγράμματη, και μόνο τα ονόματα των παλαιών κυριάρχων της χώρας και μερικά από τα έργα τους διασώθηκαν.
Εκτός απ’ αυτά, εκείνοι οι βασιλείς εξουσίαζαν από τα εδώ μέρη προς τα μέσα του πορθμού, από τη Λιβύη έως την Αίγυπτο και από την Ευρώπη έως την Τυρρηνία. `Ολη αυτή η δύναμη, λοιπόν, αφού συγκεντρώθηκε και ενοποιήθηκε, επιχείρησε τότε εξορμώντας να υποδουλώσει και τη δική μας χώρα και τη δική σας, καθώς και όλους όσοι βρίσκονταν στο εσωτερικό του πορθμού. Εκείνη την περίοδο, Σόλωνα, η δύναμη της πόλης σας αναδείχθηκε θαυμαστή ανάμεσα στους ανθρώπους και λόγω της αρετής της και λόγω της ανδρείας της. Γιατί, εφ’ όσον ξεπέρασε όλους στην ανδρεία και στις πολεμικές τέχνες, είτε ως αρχηγός των Ελλήνων είτε και αναγκαστικά μόνη της, γιατί οι άλλοι την εγκατέλειψαν, αφού έφθασε σε έσχατους κινδύνους, νίκησε τους επιδρομείς. `Εστησε, λοιπόν, τρόπαια εναντίον τους, απέτρεψε να υποδουλωθούν όσοι ακόμη δεν είχαν υποδουλωθεί και απελευθέρωσε, δίχως να παρουσιάσει καμία αξίωση, όλους εμάς τους άλλους που κατοικούμε προς τα μέσα των Ηράκλειων στηλών. Αφού πέρασε αρκετός καιρός, όμως, έγιναν τρομεροί σεισμοί και κατακλυσμοί και στο διάστημα ενός φοβερού ημερονυκτίου όλος ο στρατός σας βυθίστηκε στη γη και εξαφανίστηκε, καθώς βυθίστηκε στη θάλασσα η Ατλαντίδα».
Τη συνέχεια της εξιστόρησης του ιερέα την κατέγραψε ο Πλάτωνας στον Κριτία. Ο ιερέας, στην εξιστόρησή του, αναφέρει τους Ολυμπίους ως ιστορικά πρόσωπα (παράγραφοι 109-110): «Κάποτε οι θεοί διαμοίρασαν ολόκληρη τη γη με κλήρο κατά περιοχές χωρίς φιλονικία. Γιατί δεν ήταν σωστό να αγνοούν οι θεοί τα ανήκοντα στον καθένα εξ αυτών, ούτε πάλι, ενώ γνωρίζουν ότι κάποιο πράγμα ανήκει περισσότερο στους άλλους, τούτο αυτοί να προσπαθούν να το αποκτήσουν με φιλονικίες. Με δίκαιη, λοιπόν, κλήρωση παίρνοντας ο καθένας το δικό του μέρος, εγκατέστησαν κατοίκους στις χώρες τους και στη συνέχεια, όπως οι βοσκοί τα πρόβατα, μας έτρεφαν ως κτήματα και θρέμματά τους. Δεν ασκούσαν, όμως, στα σώματά μας βία με τις υπάρξεις τους, όπως κάνουν οι ποιμένες που οδηγούν τα κτήνη τους στη βοσκή με χτυπήματα, αλλά προπαντός όπως το ευκολοδιοίκητο ζώο και σαν πλοίο κυβερνώντας μας με το τιμόνι από την πρύμνη, και προσεγγίζοντας με πειθώ την ψυχή μας, σύμφωνα με τη θέλησή τους, έτσι οδηγώντας κυβερνούσαν ολόκληρο το ανθρώπινο γένος. Οι άλλοι, λοιπόν, από τους θεούς, αφού έλαβαν με κλήρο τους διάφορους τόπους τους, τους διακοσμούσαν.
Ο `Ηφαιστος και η Αθηνά, έχοντας ίδια φύτρα και όντας συγχρόνως αδέλφια καταγόμενα από τον ίδιο πατέρα, με την ίδια κλίση και αγάπη προς τη φιλοσοφία και την τέχνη, συνέβη και οι δύο να πάρουν με κλήρο αυτή εδώ τη χώρα (την Αττική), η οποία ήταν εκ φύσεως τέτοια ως προς την αρετή και τη φρόνηση που να ταιριάζει με τον χαρακτήρα των θεών αυτών. Σ’ αυτή τη χώρα, αφού δημιούργησαν αγαθούς αυτόχθονες άνδρες, τους ενεφύτευσαν στον νου τη διοργάνωση του δημοκρατικού πολιτεύματος. Τα ονόματα βεβαίως των κατοίκων εκείνων διασώθηκαν, τα έργα τους, όμως, εξ αιτίας των θανάτων των διαδοχικών γενεών και της μεγάλης χρονικής απόστασης εξαφανίστηκαν. Διότι η εναπομένουσα κάθε φορά γενεά, όπως και προηγουμένως ειπώθηκε, ήταν ορεσίβια και αγράμματη, και μόνο τα ονόματα των παλαιών κυριάρχων της χώρας και μερικά από τα έργα τους διασώθηκαν.
Τα ονόματα τα έδιναν στους απογόνους τους από αγάπη προς εκείνους, αλλά τις αρετές και τη νομοθεσία των παλαιοτέρων δεν γνώριζαν εκτός από κάποιες ασαφείς για τον καθένα προφορικές παραδόσεις. Επειδή, όμως, για πολλές γενεές και αυτοί και τα παιδιά τους στερούνταν των αναγκαίων προς διαβίωση, αυτά που τους έλειπαν είχαν πάντα στον νου τους και γι’ αυτά έκαναν συζήτηση, ενώ αδιαφορούσαν για όσα έγιναν πριν απ’ αυτούς και σε πολύ παλαιότερες εποχές. Διότι τότε η μυθολογία και η αναζήτηση των παλαιών με δυσκολία έρχονταν στις πόλεις, τότε μόνο όταν μερικοί από τους κατοίκους έβλεπαν ότι έχουν εξασφαλίσει τα προς το ζην αναγκαία, όχι όμως πριν απ’ αυτό.
Γι’ αυτούς τους λόγους, λοιπόν, διασώθηκαν τα ονόματα των παλαιών εκείνων ανθρώπων, χωρίς όμως να διασωθούν και τα έργα τους. Λέω αυτά συμπεραίνοντας ότι τα ονόματα του Κέκροπα και του Ερεχθέα και του Εριχθόνιου και του Ερυσίχθονα και τα περισσότερα από τα άλλα, όσα από τα ονόματα των ανθρώπων που έζησαν πριν από τον Θησέα, διατηρήθηκαν στη μνήμη, τα ανέφεραν οι ιερείς όπως είπε ο Σόλωνας».
