Χόκινγκ: Λύση στο ενεργειακό πρόβλημα από μικροσκοπικές μαύρες τρύπες
Τον τρόπο που η θεωρητική φυσική θα μπορούσε να λύσει το ενεργειακό πρόβλημα του πλανήτη, παρουσίασε ο διάσημος Βρετανός φυσικός Στίβεν Χόκινγκ στο Πρόγραμμα 4 του ραδιοσταθμού του BBC, γνωστό ως Radio 4.
Πραγματοποιώντας τη δεύτερη ομιλία του στο πλαίσιο των διαλέξεων Reith, οι οποίες πραγματοποιούνται κάθε χρόνο προς τιμήν του ιδρυτή του BBC John Reith, ο Χόκινγκ εξήγησε με ποιον τρόπο «μικροσκοπικές» μαύρες τρύπες θα μπορούσαν να καλύψουν τις ανάγκες ολόκληρης της ανθρωπότητας σε ηλεκτρική ενέργεια.
Ωστόσο, επεσήμανε πως, ακόμη κι αν είναι δυνατόν να υλοποιηθεί ένα τέτοιο σενάριο, θα πρέπει να ξεπερασθούν αρκετά εμπόδια για να έχει το επιθυμητό αποτέλεσμα.
Σύμφωνα με τον ίδιο, μία μαύρη τρύπα με μέγεθος ενός βουνού θα εξέπεμπε ακτινοβολία με τη μορφή ακτίνων Χ και γ με ισχύ περίπου 10 εκατομμυρίων Megawatts, ηλεκτροδοτώντας ολόκληρη τη Γη.
Η ακτινοβολία αυτή είναι γνωστή ως ακτινοβολία Χόκινγκ, καθώς προβλέφθηκε για πρώτη φορά από τον Βρετανό φυσικό. Η ύπαρξή της οφείλεται κατ’ αρχάς στη φύση του κενού, σύμφωνα με την κβαντική φυσική, στο οποίο μπορούν να σχηματίζονται ζεύγη εικονικών σωματιδίων και αντισωματιδίων, τα οποία μέσα σε ελαχιστότατο χρόνο εξαϋλώνονται.
Αν όμως ένα τέτοιο ζεύγος βρίσκεται στη «γειτονιά» (δηλαδή τον ορίζοντα γεγονότων) μιας μαύρης τρύπας, τότε είναι πιθανό το ένα εικονικό σωματίδιο να καταλήξει στη μαύρη τρύπα, με συνέπεια να μην μπορεί πλέον να εξαϋλωθεί αλληλεπιδρώντας με τον «εταίρο» του. Επομένως, το «ορφανό» εικονικό σωματίδιο που έχει απομείνει θα διαφύγει, σχηματίζοντας την ακτινοβολία Χόκινγκ.
Την ίδια στιγμή, πάντως, ο επιστήμονας ξεκαθαρίζει πως μόνο εύκολη υπόθεση δεν θα ήταν η αξιοποίηση μια μαύρης τρύπας για την παραγωγή ηλεκτρισμού.
«Δεν θα μπορούσε να εγκατασταθεί σε ένα εργοστάσιο, αφού θα διέφευγε από το πάτωμα, καταλήγοντας στο κέντρο της Γης. Ο μόνος τρόπος για να την ελέγξουμε θα ήταν να τη θέσουμε σε τροχιά γύρω από τον πλανήτη μας», σημείωσε.
Πρόσθεσε επίσης πως, αν και οι επιστήμονες αναζητούν εδώ και χρόνια μικροσκοπικές μαύρες τρύπες στη φύση, μέχρι σήμερα οι προσπάθειές τους δεν έχουν φέρει αποτέλεσμα. «Δυστυχώς, γιατί σε αντίθετη περίπτωση μάλλον θα είχα πάρει Νόμπελ», συμπλήρωσε χαριτολογώντας.
Παρ’ όλα αυτά, σύμφωνα με τον ίδιο, θα ήταν δυνατόν να δημιουργηθούν τέτοιες οντότητες στις επιπλέον διαστάσεις του χωρόχρονου.
Ένας σημαντικός αριθμός επιστημόνων πιστεύουν πως εκτός από τις τέσσερις γνωστές διαστάσεις, τις τρεις διαστάσεις του χώρου και τη διάσταση του χρόνου, υπάρχουν πρόσθετες διαστάσεις που, αν και δεν τις αντιλαμβανόμαστε, αποτελούν την εξήγηση για άλυτα έως σήμερα μυστήρια της φυσικής.
«Με βάση ορισμένες θεωρίες, το σύμπαν που αντιλαμβανόμαστε δεν είναι παρά μια τετραδιάστατη “επιφάνεια” σε έναν χωρόχρονο 10 ή 11 διαστάσεων», σημείωσε.
«Ο λόγος που δεν μπορούμε να δούμε τις επιπλέον διαστάσεις είναι ότι το φως δεν διαδίδεται σε αυτές, κάτι που αντίθετα συμβαίνει με τη βαρύτητα. Κάτι που σημαίνει πως θα ήταν πολύ πιο εύκολο να δημιουργήσουμε μια μικροσκοπική μαύρη τρύπα στις έξτρα διαστάσεις».
Σύμφωνα με τον ίδιο, μάλιστα, η ύπαρξή τους είναι πιθανό να επιβεβαιωθεί στον Μεγάλο Επιταχυντή Αδρονίων (LHC) στο CERN στη Γενεύη. Στη σήραγγα του LHC, δύο δέσμες σωματιδίων κινούνται σε αντίθετη κατεύθυνση, ώστε να συγκρουστούν μεταξύ τους.
«Κάποιες από τις συγκρούσεις ενδεχομένως δημιουργήσουν μικροσκοπικές μαύρες τρύπες. Τότε, θα εκπεμφθούν σωματίδια με συγκεκριμένα χαρακτηριστικά, τα οποία θα είναι εύκολο να αναγνωρίσουμε», πρόσθεσε. «Επομένως, ίσως τελικά βραβευθώ με Νόμπελ», κατέληξε.
Πραγματοποιώντας τη δεύτερη ομιλία του στο πλαίσιο των διαλέξεων Reith, οι οποίες πραγματοποιούνται κάθε χρόνο προς τιμήν του ιδρυτή του BBC John Reith, ο Χόκινγκ εξήγησε με ποιον τρόπο «μικροσκοπικές» μαύρες τρύπες θα μπορούσαν να καλύψουν τις ανάγκες ολόκληρης της ανθρωπότητας σε ηλεκτρική ενέργεια.
Ωστόσο, επεσήμανε πως, ακόμη κι αν είναι δυνατόν να υλοποιηθεί ένα τέτοιο σενάριο, θα πρέπει να ξεπερασθούν αρκετά εμπόδια για να έχει το επιθυμητό αποτέλεσμα.
Σύμφωνα με τον ίδιο, μία μαύρη τρύπα με μέγεθος ενός βουνού θα εξέπεμπε ακτινοβολία με τη μορφή ακτίνων Χ και γ με ισχύ περίπου 10 εκατομμυρίων Megawatts, ηλεκτροδοτώντας ολόκληρη τη Γη.
Η ακτινοβολία αυτή είναι γνωστή ως ακτινοβολία Χόκινγκ, καθώς προβλέφθηκε για πρώτη φορά από τον Βρετανό φυσικό. Η ύπαρξή της οφείλεται κατ’ αρχάς στη φύση του κενού, σύμφωνα με την κβαντική φυσική, στο οποίο μπορούν να σχηματίζονται ζεύγη εικονικών σωματιδίων και αντισωματιδίων, τα οποία μέσα σε ελαχιστότατο χρόνο εξαϋλώνονται.
Αν όμως ένα τέτοιο ζεύγος βρίσκεται στη «γειτονιά» (δηλαδή τον ορίζοντα γεγονότων) μιας μαύρης τρύπας, τότε είναι πιθανό το ένα εικονικό σωματίδιο να καταλήξει στη μαύρη τρύπα, με συνέπεια να μην μπορεί πλέον να εξαϋλωθεί αλληλεπιδρώντας με τον «εταίρο» του. Επομένως, το «ορφανό» εικονικό σωματίδιο που έχει απομείνει θα διαφύγει, σχηματίζοντας την ακτινοβολία Χόκινγκ.
Την ίδια στιγμή, πάντως, ο επιστήμονας ξεκαθαρίζει πως μόνο εύκολη υπόθεση δεν θα ήταν η αξιοποίηση μια μαύρης τρύπας για την παραγωγή ηλεκτρισμού.
«Δεν θα μπορούσε να εγκατασταθεί σε ένα εργοστάσιο, αφού θα διέφευγε από το πάτωμα, καταλήγοντας στο κέντρο της Γης. Ο μόνος τρόπος για να την ελέγξουμε θα ήταν να τη θέσουμε σε τροχιά γύρω από τον πλανήτη μας», σημείωσε.
Πρόσθεσε επίσης πως, αν και οι επιστήμονες αναζητούν εδώ και χρόνια μικροσκοπικές μαύρες τρύπες στη φύση, μέχρι σήμερα οι προσπάθειές τους δεν έχουν φέρει αποτέλεσμα. «Δυστυχώς, γιατί σε αντίθετη περίπτωση μάλλον θα είχα πάρει Νόμπελ», συμπλήρωσε χαριτολογώντας.
Παρ’ όλα αυτά, σύμφωνα με τον ίδιο, θα ήταν δυνατόν να δημιουργηθούν τέτοιες οντότητες στις επιπλέον διαστάσεις του χωρόχρονου.
Ένας σημαντικός αριθμός επιστημόνων πιστεύουν πως εκτός από τις τέσσερις γνωστές διαστάσεις, τις τρεις διαστάσεις του χώρου και τη διάσταση του χρόνου, υπάρχουν πρόσθετες διαστάσεις που, αν και δεν τις αντιλαμβανόμαστε, αποτελούν την εξήγηση για άλυτα έως σήμερα μυστήρια της φυσικής.
«Με βάση ορισμένες θεωρίες, το σύμπαν που αντιλαμβανόμαστε δεν είναι παρά μια τετραδιάστατη “επιφάνεια” σε έναν χωρόχρονο 10 ή 11 διαστάσεων», σημείωσε.
«Ο λόγος που δεν μπορούμε να δούμε τις επιπλέον διαστάσεις είναι ότι το φως δεν διαδίδεται σε αυτές, κάτι που αντίθετα συμβαίνει με τη βαρύτητα. Κάτι που σημαίνει πως θα ήταν πολύ πιο εύκολο να δημιουργήσουμε μια μικροσκοπική μαύρη τρύπα στις έξτρα διαστάσεις».
Σύμφωνα με τον ίδιο, μάλιστα, η ύπαρξή τους είναι πιθανό να επιβεβαιωθεί στον Μεγάλο Επιταχυντή Αδρονίων (LHC) στο CERN στη Γενεύη. Στη σήραγγα του LHC, δύο δέσμες σωματιδίων κινούνται σε αντίθετη κατεύθυνση, ώστε να συγκρουστούν μεταξύ τους.
«Κάποιες από τις συγκρούσεις ενδεχομένως δημιουργήσουν μικροσκοπικές μαύρες τρύπες. Τότε, θα εκπεμφθούν σωματίδια με συγκεκριμένα χαρακτηριστικά, τα οποία θα είναι εύκολο να αναγνωρίσουμε», πρόσθεσε. «Επομένως, ίσως τελικά βραβευθώ με Νόμπελ», κατέληξε.