Η βασίλισσα Αικατερίνη των Μεδίκων
Η σφαγή των Ουγενότων το 1572 ήταν η μελανότερη σελίδα στο χρονικό της ζωής της, σε μια εποχή βέβαια που οι ισορροπίες μεταξύ καθολικών και προτεσταντών παραήταν λεπτές...
Πρώτα χρόνια
Η ανατροφή της μικρής ανατίθεται λοιπόν στους συγγενείς του πατέρα, ανάμεσα στους οποίους ήταν και οι πάπες Λέων Ι' και Κλήμης Ζ'. Την εποχή της γέννησής της η ρωμαιοκαθολική πίστη βαλλόταν από τη Μεταρρύθμιση, με την κριτική του Μαρτίνου Λούθηρου στον καθολικισμό να είναι αδυσώπητος. Είναι τα χρόνια που θεμελιώνεται ο προτεσταντισμός και γενικεύεται στην Ευρώπη, με τους Διαμαρτυρόμενους να αποζητούν μια πιο αγνή μορφή πίστης από τον καθολικισμό, που είχε πλέον στενές σχέσεις με την πολιτική διαφθορά. Οι γάλλοι προτεστάντες, που έμειναν γνωστοί ως Ουγενότοι, σύντομα θα μετρούσαν χιλιάδες μέλη και θα μετατρέπονταν σε πανίσχυρη δύναμη στα τεκταινόμενα της χώρας.
Ο θάνατος του μεγαλύτερου αδελφού του Ερρίκου και νόμιμου διαδόχου του γαλλικού θρόνου, πρίγκιπα Φραγκίσκου, το 1536 έδωσε αναπάντεχα το χρίσμα για το στέμμα στον Ερρίκο. Ο Ερρίκος Β' -πλέον- θα διαδεχθεί τον πατέρα του στο τιμόνι της Γαλλίας το 1547, αν και θα ασχοληθεί περισσότερο με τον ποδόγυρο παρά με τη διακυβέρνηση του κράτους: η κατά 20 χρόνια μεγαλύτερή του Νταϊάνα του Πουατιέ ήταν η σταθερή του ερωμένη καθ' όλη τη διάρκεια του γάμου του με τη βασίλισσα Αικατερίνη, στην οποία είχε μάλιστα ιδιαίτερη αδυναμία, αναθέτοντάς της ακόμα και την ευθύνη για τη σωστή ανατροφή των παιδιών του!
Οι έφηβοι βασιλιάδες
Οι συνθήκες ήταν ωστόσο ευνοϊκές για πραξικόπημα και οι ηγέτες των Ουγενότων οργάνωσαν συνωμοσία για να καταλάβουν την εξουσία. Το σχέδιό τους αποκαλύφθηκε και η βασιλική οικογένεια συνέλαβε τους αρχηγούς, εκτελώντας τους έναν-έναν. Η Αικατερίνη λειτουργούσε ως συμβουλάτορας του γιου της και έπαιρνε όλες τις αποφάσεις, παρά το γεγονός ότι δεν της είχε ανατεθεί τέτοιος ρόλος επισήμως. Η εκτέλεση των πρωτεργατών της συνωμοσίας δεν έφτασε όμως για να σταματήσουν οι εχθροπραξίες στο εσωτερικό της Γαλλίας: η πανίσχυρη καθολική οικογένεια των Γκιζ και οι Ουγενότοι της οικογένειας της Ναβάρας πολεμούσαν σε κάθε ευκαιρία μεταξύ τους, με τη Γαλλία να παραπαίει.
Ο θάνατος του Φραγκίσκου Β' την επόμενη χρονιά και η συμφωνία της Αικατερίνης με τους ηγέτες των Ουγενότων θα κατέληγε στην ενθρόνιση του δεύτερου γιου της, του 10χρονου Καρόλου Θ', με την ίδια να διατηρεί πλέον επισήμως τη θέση της αντιβασίλισσας και οι εξουσίες της να λογίζονται απεριόριστες (Δεκέμβριος του 1560).
Η δεκαετία του 1560 στιγματίστηκε από τις μάχες των δύο μεγάλων θρησκευτικών ομάδων, με την Αικατερίνη και τον Κάρολο να διατηρούν διακριτικά αποστάσεις, αν και η καθολική ανατροφή της Αικατερίνης των Μεδίκων έδειχνε και την προτίμησή της. Παρά τις αψιμαχίες, η Αικατερίνη προσπαθούσε να κάνει τη χώρα να λειτουργεί όσο πιο ομαλά γινόταν στο ταραγμένο αυτό κλίμα των συνεχών εντάσεων, με τις εχθροπραξίες ωστόσο να έχουν πλέον πάρει τη μορφή εμφυλίου πολέμου...
Η Συνθήκη του Αγίου Γερμανού και η Σφαγή του Αγίου Βαρθολομαίου
Η δολοφονική απόπειρα ωστόσο εναντίον του Γκασπάρ ντε Κολινί, ηγέτη των Ουγενότων, θα έφερνε τα πάνω κάτω. Η Αικατερίνη και ο γιος της Κάρολος αποφάσισαν να προλάβουν την αιματηρή αντίδραση των Ουγενότων με ένα σχέδιο εξόντωσής τους που περιέγραψε γλαφυρά ο Κάρολος: «Σκοτώστε τους όλους!». Στις 2:00 τα χαράματα λοιπόν του πρωινού της 24ης Αυγούστου 1572, ανήμερα της Μέρας του Αγίου Βαρθολομαίου, τα βασιλικά καθολικά στρατεύματα κινήθηκαν ενάντια στον τραυματισμένο ντε Κολινί και τους άλλους ηγέτες των Ουγενότων, με την κατάσταση σύντομα να ξεφεύγει και να καταλήγει στη διαβόητη σφαγή του Παρισιού, που στέρησε τη ζωή σε χιλιάδες άντρες και γυναικόπαιδα προτεστάντες, που σφαγιάστηκαν αδιακρίτως από το ρωμαιοκαθολικό μαχαίρι.
Ταραχές και τρίτη αντιβασιλεία
Με τις συνήθεις μηχανορραφίες και το ασίγαστο πνεύμα της, η Αικατερίνη των Μεδίκων παρέμεινε πολιτικά ενεργή μέχρι τον θάνατό της, περιδιαβαίνοντας τη Γαλλία για λογαριασμό του Ερρίκου και προσπαθώντας να κερδίσει την εύνοια των αντιμαχόμενων πλευρών προς όφελος του γαλλικού στέμματος. Η εποχή ήταν ιδιαιτέρως ταραγμένη και η Αικατερίνη το γνώριζε καλά αυτό, προσπαθώντας συχνά να αποτρέψει εξεγέρσεις, αν και οι μέθοδοί της λογίζονται αμφιλεγόμενες.
Προοδευτικά βέβαια ο γιος της Ερρίκος την παραμέρισε, στερώντας της τόσο τις εξουσίες όσο και τον ρόλο του συμβουλάτορα. Η ίδια πέθανε στις 5 Ιανουαρίου 1589, σε ηλικία 69 ετών, βλέποντας τον γιο της να καταστρέφει την προσπάθεια της ζωής της: τη διατήρηση της εύθραυστης ειρήνης σε μια εποχή που δονούταν από θρησκευτικές διαμάχες και πολιτικές φιλοδοξίες.
Αργότερα εκείνη τη χρονιά, ο Ερρίκος Γ' θα δολοφονούταν, ενώ σε μια επίσης περίεργη τροπή της μοίρας ο ηγέτης των Ουγενότων, Ερρίκος της Ναβάρας, θα ανέβαινε τελικά στον θρόνο της Γαλλίας, δίνοντας τέλος στους 3 σχεδόν αιώνες της δυναστείας...
