Επιστήμονες ανακάλυψαν στους ξερούς ερημότοπους της βορειοδυτικής Κένυα λίθινα εργαλεία, τα οποία χρονολογούνται προ 3,1 έως 3,3 εκατομμυρίων ετών, πολύ προτού εμφανισθούν στο προσκήνιο οι σύγχρονοι άνθρωποι (Homo sapiens).
Τα εργαλεία αυτά είναι τα αρχαιότερα που έχουν ανακαλυφθεί και είναι τουλάχιστον 700.000 χρόνια παλαιότερα από αυτά που είχαν βρεθεί μέχρι σήμερα.
Είναι ασαφές, προς το παρόν, κατά πόσο τα εργαλεία κατασκευάσθηκαν και χρησιμοποιήθηκαν από κάποιον πρόγονο του ανθρώπου ή άλλο συγγενή του.
Θεωρείται πάντως πιθανό πως η ανακάλυψη θέτει σε αμφισβήτηση την κυρίαρχη θεωρία ότι οι πιο άμεσοι πρόγονοί μας (μέλη του γένους Homo) ήσαν οι πρώτοι που λείαναν τις πέτρες μεταξύ τους, ώστε να δημιουργήσουν τα πρώτα εργαλεία αυτού του είδους.
H ανακάλυψη, με επικεφαλής τη Σόνια Χάρμαντ των πανεπιστημίων Στόνι Μπρουκ της Νέας Υόρκης και Παρισιού-Ναντέρ, η οποία παρουσιάσθηκε σε δημοσίευση στο κορυφαίο επιστημονικό περιοδικό «Nature», συνιστά την πρώτη ένδειξη, σύμφωνα με τους ερευνητές, ότι πιθανότατα μια ακόμη πιο πρώιμη ομάδα πρωτο-ανθρώπων είχε τη νοητική ικανότητα να δημιουργεί κοφτερά λίθινα εργαλεία.
Ως πιθανός κατασκευαστής των πρωτόγονων λίθινων εργαλείων θεωρείται ο Κενυάνθρωπος, ένα κρανίο του οποίου, ηλικίας επίσης 3,3 εκατ. ετών, είχε βρεθεί το 1999 σε απόσταση μόνο ενός χιλιομέτρου από την τοποθεσία όπου ανακαλύφθηκαν τα εργαλεία.
Με δεδομένο ότι το οικογενειακό δέντρο του σύγχρονου ανθρώπου είναι αμφισβητούμενο, κανείς δεν ξέρει με σιγουριά πώς ακριβώς τοποθετείται σε αυτό ο Κενυάνθρωπος, ο οποίος προηγήθηκε του πρώτου γνωστού είδους του γένους Homo κατά περίπου μισό εκατομμύρια χρόνια.
Εναλλακτικά, τα εργαλεία μπορεί να δημιουργήθηκαν από κάποιο άλλο «ξάδελφο» των προγόνων του ανθρώπου, όπως τον Αυστραλοπίθηκο, ή από κάποιο άγνωστο μέχρι σήμερα πρώιμο είδος του γένους Homo.
Τα πρώτα αυτά μυτερά λίθινα εργαλεία μάλλον χρησιμοποιούνταν για τον τεμαχισμό του κρέατος των σκοτωμένων ζώων, για το σπάσιμο ξηρών καρπών, για το άνοιγμα πεσμένων κορμών δέντρων κ.α.
Τα αρχικά θεωρούμενα ως πιο πρωτόγονα λίθινα εργαλεία είχαν ανακαλυφθεί στο φαράγγι Ολντουβάι της Τανζανίας στα μέσα του 20ού αιώνα και είχαν χρονολογηθεί προ 1,5 έως 2,1 εκατ. ετών.
Στη συνέχεια, άλλες ανακαλύψεις έσπρωξαν πιο πίσω στο παρελθόν την χρήση τέτοιων εργαλείων, εγείροντας το κρίσιμο ερώτημα ποιός άμεσος πρόγονος ή «ξάδερφος» του ανθρώπου απέκτησε πρώτος τη νοητική ικανότητα να κάνει κάτι τέτοιο.
Η ανακάλυψη ενός μερικώς διατηρημένου απολιθώματος κρανίου στην περιοχή Αφάρ της Αιθιοπίας, φέτος τον Μάρτιο, έσπρωξε ακόμη πιο πίσω, προ 2,8 εκατ. ετών, την εμφάνιση του γένους Homo.
Όμως τα νέα εργαλεία είναι ακόμη παλαιότερα. Οπότε ή το γένος Homo τελικά είναι ακόμη πιο παλαιό ή τα εργαλεία είναι δημιούργημα κάποιου άλλου συγγενικού κλάδου των ανθρωπιδών, οι οποίοι εξελίχθηκαν από τους πιθήκους και εξελίχθηκαν σε διάφορους κλάδους, ένας από τους οποίους ήταν ο Homo.
Δεν είναι τυχαίο ότι οι χιμπατζήδες και άλλοι πίθηκοι χρησιμοποιούν πέτρες (αλλά χωρίς λείανση) για να σπάσουν καρπούς.
Προφανώς ήταν θέμα χρόνου -και εξέλιξης του ανθρώπινου εγκεφάλου- αυτή η συμπεριφορά να εξελιχθεί σε κάτι πιο έξυπνο και αποτελεσματικό, μετά τη λείανση των πετρών μεταξύ τους, ώστε επίτηδες να γίνουν πιο κοφτερές. Το στάδιο αυτό αποτέλεσε ουσιαστικά το εναρκτήριο «λάκτισμα» για την τεχνολογική επινοητικότητα του ανθρώπου.
