Ζωή στα έγκατα της Γης
Οι ερευνητές εντόπισαν αραγωνίτη (ένα πολυμορφικό ορυκτό του ασβεστίου) σε πετρώματα που βρίσκονται σήμερα στην επιφάνεια της Γης αλλά έχει διαπιστωθεί ότι πριν από διάστημα 100 εκατ. ετών βρίσκονταν σε βάθος 20 χλμ. Η χημική ανάλυση του συγκεκριμένου αραγωνίτη δείχνει ότι σχηματίστηκε από μεθάνιο το οποίο παρήγαγαν μικροοργανισμοί που βρίσκονταν σε εκείνο το μεγάλο βάθος.
Αν η ανακάλυψη επιβεβαιωθεί, θα πρόκειται για μια σημαντική εξέλιξη αφού θα είναι το βαθύτερο ως σήμερα σημείο στον πλανήτη στον οποίο διαπιστώνεται η παρουσία ζωής. Επιπλέον, η παρουσία ζωής (έστω και σε μικροβιακό επίπεδο) σε τόσο μεγάλα βάθη αυξάνει τις ελπίδες να υπάρχει ζωή κάτω από το έδαφος πλανητών στην επιφάνεια των οποίων επικρατούν ακραίες και γενικότερα μη φιλικές για τη ζωή συνθήκες.
Η «βαθιά βιόσφαιρα»
Ερευνητές του Πολιτειακού Πανεπιστημίου του Μίσιγκαν διεξήγαγαν αναλύσεις και μελέτες σε περιοχές της Γης που οι ειδικοί ονομάζουν «βαθιά βιόσφαιρα». Πρόκειται για περιοχές σε μεγάλα βάθη του πλανήτη. Ανακάλυψαν μικροβιακές μορφές ζωής που ζουν σε βάθη 5 χλμ. Εκτιμούν ότι τα μικρόβια αυτά ζουν αποκομμένα από τη βιόσφαιρα της επιφάνειας για εκατομμύρια ή και δισεκατομμύρια έτη.
Τα μικρόβια που εντόπισαν οι ερευνητές αποτελούν μια ανεξάρτητη κοινότητα η οποία δεν επικοινωνεί με εκείνες της... άνω βιόσφαιρας. Από τις αναλύσεις όμως διαπιστώθηκε ότι τα μικρόβια του... κάτω κόσμου έχουν γενετικές ομοιότητες με εκείνα που ζουν στην επιφάνεια της Γης, γεγονός που υποδεικνύει την ύπαρξη ενός κοινού προγόνου ο οποίος πιθανότατα έζησε κατά την περίοδο εμφάνισης της ζωής στη Γη.
Η ανακάλυψη έρχεται να στηρίξει μια νέα θεωρία που κερδίζει συνεχώς έδαφος στην επιστημονική κοινότητα. Σύμφωνα με αυτήν, η ζωή στη Γη δημιουργήθηκε μέσα σε μικρές σχισμές υπόγειων πετρωμάτων - κάποια είδη πετρωμάτων κάτω από συγκεκριμένες συνθήκες θερμοκρασίας και πίεσης μπορούν να παραγάγουν υδρογόνο και μεθάνιο. Με αυτά τα στοιχεία θα μπορούσαν να τροφοδοτούνται μικροβιακές μορφές ζωής και να μην έχουν έτσι ανάγκη την ενέργεια του Ηλιου.
Φυσικά για τον σχηματισμό (και) των υπόγειων μορφών ζωής απαραίτητο συστατικό είναι το νερό. Οι θιασώτες της νέας θεωρίας αναφέρουν ότι μικρές ποσότητες νερού που κύλησαν μέσα στις σχισμές των υπόγειων πετρωμάτων ήταν αρκετές για να συμβάλουν στη δημιουργία των «εναλλακτικών» μικροβίων. Η κρατούσα θεωρία θέλει τη ζωή να δημιουργείται μέσα στην «αρχέγονη σούπα» των θαλασσών ή λιμνών της επιφάνειας της Γης.
Το σκουλήκι
Ερευνητές από τις ΗΠΑ ανακάλυψαν ένα σκουλήκι το οποίο ζει 1,3 χιλιόμετρα κάτω από την επιφάνεια της Γης, το μεγαλύτερο βάθος στο οποίο έχει εντοπιστεί ως σήμερα κάποιος πολυκύτταρος οργανισμός. Το ονόμασαν Halicephalobus mephisto προς τιμήν του Μεφιστοφελή, της ενσάρκωσης του Σατανά στον «Φάουστ» του Γκαίτε. Οι επιστήμονες αποκάλυψαν μάλιστα ότι στο σχετικό άρθρο, το οποίο δημοσιεύθηκε στην επιθεώρηση «Nature», είχαν βάλει αρχικά τον τίτλο «Σκουλήκια από την Κόλαση» αλλά οι υπεύθυνοι της επιθεώρησης δεν τον αποδέχθηκαν.
Η ερευνητική ομάδα από το Πανεπιστήμιο του Πρίνστον αναζητεί ζωή στο υπέδαφος από το 1996. Βάσει των ερευνών της είναι κάποια ορυχεία στη Νότια Αφρική που εκτείνονται σε βάθος τριών χιλιομέτρων. Προηγούμενες μελέτες, κυρίως κάτω από τον ωκεάνιο πυθμένα, έχουν εντοπίσει σε βάθος περίπου δύο χιλιομέτρων την παρουσία μονοκύτταρων οργανισμών οι οποίοι καταφέρνουν να επιβιώνουν σε θερμοκρασίες που φθάνουν τους 110 βαθμούς Κελσίου.
Το H.mephisto όμως είναι διαφορετική και μοναδική μέχρι στιγμής περίπτωση. Πρόκειται για ένα σκουλήκι μήκους 0,5 χιλιοστών το οποίο ζει σε σχισμές πετρωμάτων και τρέφεται με βακτήρια. Εντοπίστηκε στο χρυσωρυχείο Beatrix στη Νότια Αφρική και όπως διαπίστωσαν οι ερευνητές καταφέρνει να αναπαραχθεί ασεξουαλικά, με διαίρεση των κυττάρων του και δημιουργία κλώνων του.
Οι χημικές αναλύσεις που έκαναν οι επιστήμονες δείχνουν ότι το σκουλήκι ζει σε αυτά τα βάθη εδώ και τουλάχιστον τρεις χιλιάδες χρόνια. Η ανακάλυψη του H.mephisto κάνει ακόμη πιο αισιόδοξη την επιστημονική κοινότητα για τον εντοπισμό όχι απλά μικροβιακών αλλά πιο πολύπλοκων μορφών ζωής στο Διάστημα αφού όπως φαίνεται η ζωή βρίσκει τρόπους να επιβιώνει σε εξαιρετικά ακραίες συνθήκες.
