Εκπληκτικά φαράγγια άνευ... θέας
Εχει εντοπισθεί η ύπαρξη φαραγγιών κάτω από την επιφάνεια της Γης αλλά και στα βάθη των ωκεανών.
Ας ρίξουμε μια ματιά στον... απόκρημνο αλλά πολύ ενδιαφέροντα κόσμο των φαραγγιών.
Φαράγγι-express
Μία από τις ταχύτερες διαβρώσεις που έχουν καταγραφεί ποτέ συντελείται σε ένα «νεόδμητο» φαράγγι στην Ταϊβάν προσφέροντας στους γεωλόγους την ευκαιρία να παρακολουθήσουν σε... fast forward την εξέλιξη διαδικασιών που κανονικά εκτυλίσσονται πολύ αργά, σε χιλιάδες χρόνια.
Το φαράγγι άρχισε να δημιουργείται το 2004 ως απόρροια ενός σεισμού και οι ειδικοί εκτιμούν ότι σε 50 χρόνια ο ποταμός που το «γέννησε» θα το έχει σβήσει από τον χάρτη χωρίς να αφήσει πίσω κανένα ίχνος.
Αυτή η σπάνια διαδικασία ίσως εξηγεί γιατί παρά το γεγονός ότι η συγκεκριμένη περιοχή πλήττεται περιοδικά από πολύ ισχυρές σεισμικές δονήσεις τα σημάδια τους δεν είναι ορατά, δυσκολεύοντας τις μελέτες των επιστημόνων.
Το φαράγγι της αβύσσου
Ολοκληρώθηκε πρόσφατα μια εντυπωσιακή αποστολή στο πλαίσιο διεθνούς προγράμματος για τη μελέτη των βαθύτερων σημείων των ωκεανών. Πραγματοποιήθηκαν ρομποτικές καταδύσεις στην Τάφρο του Κέρμαντεκ, ένα από τα βαθύτερα και ψυχρότερα υποβρύχια φαράγγια στον πλανήτη, στο οποίο έχουν ήδη ανακαλυφθεί αλλόκοτα πλάσματα.
Η Τάφρος του Κέρμαντεκ μήκους περίπου 1.000 χιλιομέτρων κατεβαίνει απότομα σε βάθος 10.047 μέτρων έξω από τη Νέα Ζηλανδία στον Ειρηνικό. Παγωμένο νερό που εισρέει από την Ανταρκτική κάνει την τάφρο μια από τις ψυχρότερες περιοχές του ωκεανού σε όλον τον πλανήτη.
Πραγματοποιήθηκαν συνολικά 14 καταδύσεις στο αβυσσαλέο φαράγγι στο πλαίσιο του ερευνητικού προγράμματος Hades (Αδης), το οποίο χρηματοδοτεί το αμερικανικό Εθνικό Ιδρυμα Επιστήμης. Χρησιμοποιήθηκε το τηλεχειριζόμενο βαθυσκάφος Nereus του Ωκεανογραφικού Ινστιτούτου του Γουντς Χολ στη Μασαχουσέτη, το οποίο είναι από τους ερευνητικούς φορείς που συμμετέχουν στο πρόγραμμα.
Το ρομπότ προσπάθησε να προσελκύσει τα ζώα της τάφρου με δολώματα και συνέλεξε δείγματα DNA για την αναγνώριση νέων ειδών. Η ανάλυση και μελέτη των δεδομένων της αποστολής βρίσκεται σε εξέλιξη.
Το κατεψυγμένο φαράγγι
Ομάδα ερευνητών στη Βρετανία χαρτογράφησε μια υπόγεια οροσειρά της Ανταρκτικής. Εντοπίστηκε εκεί η ύπαρξη μιας γιγάντιας κοιλάδας που περιλαμβάνει ένα τεράστιο φαράγγι και θεωρείται ότι αποτελεί «κοιτίδα» των μόνιμων πάγων της Δυτικής Ανταρκτικής. Προηγούμενες έρευνες στη Δυτική Ανταρκτική είχαν υποδείξει ότι σε βάθος 7 χλμ. κάτω από τους πάγους υπάρχει μια μεγάλη οροσειρά που ονομάστηκε Ellsworth Subglacial Highlands. Ομάδα ερευνητών από τα πανεπιστήμια του Νιούκαστλ, του Μπρίστολ, του Εδιμβούργου, του Γιορκ, του Εξετερ και της βρετανικής αποστολής στην Ανταρκτική χρησιμοποίησε ειδικά ραντάρ που διεισδύουν στους πάγους καθώς και δορυφορικά δεδομένα σε μια προσπάθεια να χαρτογραφήσει την οροσειρά. Τα πρώτα αποτελέσματα αυτής της χαρτογράφησης είναι κάτι περισσότερο από εντυπωσιακά.
Οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι στην οροσειρά υπάρχει μία γιγάντια κοιλάδα που έχει μήκος 300 χλμ. και πλάτος 25 χλμ. Η κοιλάδα έχει σχήμα U και η απόσταση από το υψηλότερο σημείο της μέχρι το χαμηλότερο υπολογίστηκε στα τρία χλμ. Σύμφωνα με τους ειδικούς, ο «πυθμένας» της κοιλάδας βρίσκεται δύο χλμ. κάτω από την επιφάνεια της θάλασσας. Το φαράγγι αυτό κερδίζει κατά κράτος το Γκραν Κάνιον, το μέγιστο βάθος του οποίου αγγίζει τα δύο χλμ. Η χαρτογράφηση της οροσειράς αναμένεται να βοηθήσει σημαντικά στην προσπάθεια των ειδικών να ανασυνθέσουν τις γεωλογικές διεργασίες στην παγωμένη ήπειρο και το συγκεκριμένο φαράγγι θεωρείται ως η «κοιτίδα» του μόνιμου στρώματος πάγων στη Δυτική Ανταρκτική.
Ο βασιλιάς των φαραγγιών
Ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός Διαστήματος (ESA) έδωσε πριν από λίγο καιρό στη δημοσιότητα τις πρώτες υψηλής ανάλυσης και έγχρωμες εικόνες του Valles Marineris, του μεγαλύτερου φαραγγιού του Αρη που πιθανότατα είναι το μεγαλύτερο φαράγγι του ηλιακού μας συστήματος. Οι νέες παρατηρήσεις του Valles Marineris δείχνουν ότι είναι πολύ βαθύτερο από όσο πιστεύαμε.
Με βάση προηγούμενες παρατηρήσεις οι ειδικοί είχαν υπολογίσει αρχικά ότι το Valles Marineris έχει μήκος 3.000 χλμ., πλάτος 200 χλμ. και βάθος 7 χλμ. Λίγο αργότερα οι μετρήσεις αναθεωρήθηκαν και οι ειδικοί έκαναν λόγο για μήκος 4.000 χλμ. και βάθος 8 χλμ.
Οι νέες παρατηρήσεις που έκανε ο δορυφόρος Mars Express της ESA δείχνουν ότι το μήκος και πλάτος του φαραγγιού είναι αυτά που έχουν υπολογιστεί μέχρι τώρα αλλά το βάθος του είναι ακόμη μεγαλύτερο αφού σε κάποια σημεία του φτάνει τα 10 χλμ.! Συγκριτικά, το Γκραν Κάνιον στην Αριζόνα έχει μήκος 446 χλμ., 29 χλμ. πλάτος, και το μέγιστο βάθος του φτάνει τα 1.800 μέτρα.
