Καταλύοντας το άσυλο της κατοικίας

Σύμφωνα με το άρθρο 46 παρ. 3 εδάφιο δ' του σχεδίου νόμου για τον "Ενιαίο φόρο ιδιοκτησίας ακινήτων", οι φορολογικοί έλεγχοι σε κατοικία μπορούν να γίνουν και χωρίς εντολή του αρμόδιου Εισαγγελέα, εάν η κατοικία έχει δηλωθεί ως χώρος άσκησης επαγγελματικής ή επιχειρηματικής δραστηριότητας. Πρόκειται για μια διάταξη, η οποία θα πρέπει να βρίσκεται σε συμβατότητα με το άρθρο 9 του Συντάγματος, κατά το οποίο: 1. Η κατοικία του καθένα είναι άσυλο. Η ιδιωτική και οικογενειακή ζωή του ατόμου είναι απαραβίαστη. Καμία έρευνα δεν γίνεται σε κατοικία, παρά μόνο όταν και όπως ορίζει ο νόμος και πάντοτε με την παρουσία εκπροσώπων της δικαστικής εξουσίας.

2. Οι παραβάτες της προηγούμενης διάταξης τιμωρούνται για παραβίαση του οικογενειακού ασύλου και για κατάχρηση εξουσίας, και υποχρεούνται σε πλήρη αποζημίωση του παθόντος όπως ο νόμος ορίζει".

Έχουμε δηλαδή την περίπτωση που ο κοινός νομοθέτης αναζητά τρόπο διείσδυσης στο άσυλο της κατοικίας, προκειμένου να εξυπηρετηθεί το δημόσιο συμφέρον της διενέργειας του φορολογικού ελέγχου. Ενώ σε κάθε περίπτωση ο έλεγχος προϋποθέτει σχετική εισαγγελική εντολή ("ο εκπρόσωπος της δικαστικής εξουσίας"), εάν, λέει ο πολίτης έχει δηλώσει την κατοικία του ως επαγγελματική έδρα χάνεται η συνταγματική προστασία της ασυλίας. Δεν υπάρχει απολύτως κανένας λόγος που να δικαιολογεί, ακόμη και υπό το πρίσμα της αρχής της αναλογικότητας (άρθρο 25 παρ. 1 του Συντάγματος) την παράκαμψη της εισαγγελικής αρχής για τέτοιου είδους έρευνες.

Πρόκειται για ξεκάθαρα αντισυνταγματική διάταξη, καθώς σε όλα τα εγχειρίδια συνταγματικού δικαίου είναι σαφές ότι στην έννοια της κατοικίας περιλαμβάνεται κάθε περίκλειστος ιδιωτικός χώρος, ανεξάρτητα από την ιδιοκτησιακή σχέση του ατόμου (μπορεί να είναι ενοικιαστής ή φιλοξενούμενος), συμπεριλαμβανομένης και της επαγγελματικής στέγης (βλ. ενδεικτικά Χρυσόγονο, Ατομικά και Κοινωνικά δικαιώματα σελ. 230). Ουδόλως δηλαδή περιορίζεται η συνταγματική προστασία από το γεγονός ότι ο πολίτης δηλώνει το σπίτι του ως επαγγελματική έδρα: εξακολουθεί να απαιτείται παρουσία εκπροσώπου δικαστικής εξουσίας, διαφορετικά υπάρχει παραβίαση οικογενειακού ασύλο, κατάχρηση εξουσίας και υποχρέωση αποζημίωσης.

Υπάρχει και σχετική νομολογία του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου (για επέμβαση σε δικηγορικό γραφείο, το οποίο κρίθηκε ότι προστατεύεται με βάση το άρθρο 8 της ΕΣΔΑ - σεβασμός ιδιωτικής ζωής) και με την οποία θα επανέλθω.

Πηγή