Η εποχή που είναι γνωστή ως «Σκοτεινά Χρόνια», ο φοβερός και τρομερός ευρωπαϊκός Μεσαίωνας, λογίζεται ως μια από τις πλέον βίαιες ιστορικές εποχές...
Οι ανισότητες και η βαρβαρότητα ταλάνισαν το μεγαλύτερο μέρος της Ευρώπης από τον 5ο έως τον 15ο αιώνα, κάπου 1.000 σκοτεινά και αιμοδιψή χρόνια. Ένα από τα πλέον αποτρόπαια χαρακτηριστικά της μεσαιωνικής πρακτικής ήταν η μακάβρια εφευρετικότητα των ανθρώπων, που γέννησε μια πληθώρα μεθόδων βασανισμού.
Οι λόγοι για να βασανιστεί κάποιος περίσσευαν: από θρησκευτικές διαφορές και αιρετικές αντιλήψεις μέχρι τιμωρίες του ποινικού κώδικα και κοινωνικά παραστρατήματα, όλα καλούσαν σε έναν πατροπαράδοτο και ακραίο βασανισμό του φταίχτη.
Αυτό που μας εκπλήσσει ωστόσο περισσότερο στα μεσαιωνικά βασανιστήρια δεν είναι η διαβολική βαρβαρότητά τους όσο η εκτεταμένη ποικιλία των τεχνικών και το μέλημα για ολοένα και πιο εντυπωσιακές συσκευές βασανισμού.
Δεν είναι δυνατόν να περιληφθούν όλες οι ευφάνταστες μέθοδοι μεσαιωνικού βασανισμού στη λίστα μας, θα διερευνήσουμε ωστόσο μια πλούσια συλλογή με τις πλέον στυγερές συσκευές που ανακαλύφθηκαν ποτέ...
Ο μπρούτζινος ταύρος
Επρόκειτο για ένα κούφιο ορειχάλκινο άγαλμα που έμοιαζε στην όψη σε πραγματικό ταύρο. Τα θύματα τοποθετούνταν εντός του, με τις γλώσσες τους να κόβονται συνήθως πριν. Η πόρτα έκλεινε και μετά ξεκινούσε η ιεροτελεστία της φωτιάς: πύρινες γλώσσες τύλιγαν τον ταύρο, αφήνοντας το θύμα να «βράσει» στο εσωτερικό του, μέσα σε κραυγές αγωνίας και πόνου. Οι κινήσεις απόγνωσης και οι φωνές του θύματος έκαναν τον ταύρο να μοιάζει ζωντανός, γεγονός που έκανε το φιλοθεάμον κοινό να παραληρεί από το θέαμα. Ο θρύλος το θέλει να είναι Έλληνας ο εφευρέτης της αποτρόπαιης αυτής συσκευής, ο Πέριλλος (Perilaus σε κάποιες πηγές), που τον κατασκεύασε για τύραννο της εποχής. Κι ενώ περίμενε μια γενναιόδωρη αμοιβή για την επινοήτικότητά του, ο Πέριλλος έμελλε να γινόταν ο πρώτος που θα τον δοκίμαζε...
Ο σφιγκτήρας αντιχείρων
Μια από τις πλέον ύπουλες συσκευές βασανιστηρίων του Μεσαίωνα, αφού το θύμα δεν πέθαινε από την εφαρμογή της, υπέφερε απλώς από αβάσταχτους πόνους. Τρεις μεταλλικές μπάρες ασφάλιζαν τους αντίχειρες του θύματος, με το μεταλλικό έλασμα να συνθλίβει τα δάχτυλα ανεπανόρθωτα. Οι βίδες αντίχειρα αποτελούσαν μάλιστα «ανθρωπιστική» εξέλιξη παλιότερης συσκευής, που «έλιωνε» και τα 10 δάχτυλα του θύματος. Οι πρώτες αναφορές για τη χρήση τους κάνουν λόγο για τον ρωσικό στρατό, ως τρόπο τιμωρίας για την απείθεια των στρατιωτών...
Η σκάφη
Μια από τις πλέον περίφημες και διαδεδομένες συσκευές βασανισμού, κυριάρχησε στην Ευρώπη για αιώνες. Έβγαινε σε πολλά «μοντέλα», η βασική ιδέα παρέμενε ωστόσο αναλλοίωτη: το θύμα δενόταν σε μια επιφάνεια και με τη βοήθεια ενός μηχανισμού, συνήθως μιας τροχαλίας, τα σχοινιά σφίγγονταν και τραβούσαν το σώμα του θύματος μέχρι να εξαρθρωθούν τα μέλη του. Αν μάλιστα η ποινή ήταν βαρύτερη, το βασανιστήριο συνεχιζόταν μέχρι τα άκρα να διαχωριστούν εντελώς από το σώμα, ενώ τίποτα δεν απέκλειε την ταυτόχρονη χρήση της σκάφης με άλλες μεθόδους βασανισμού. Η συχνότερη ήταν το άναμμα φωτιάς κάτω από τη σκάφη, για το κάτι παραπάνω στον πόνο και τη φρίκη. Η ισπανική Ιερά Εξέταση, πέρα από τις δικές της μεθόδους, χρησιμοποιούσε τη σκάφη συχνότατα...
Ο τροχός
Τροχοί χρησιμοποιούνταν σε πολλές τεχνικές βασανισμού, οι μεσαιωνικοί δήμιοι παραήταν ωστόσο εφευρετικοί για να αφήσουν τον τροχό στον υποδεέστερο βοηθητικό του ρόλο. Το θύμα δενόταν λοιπόν σε έναν μεγάλο ξύλινο τροχό και κατόπιν αφηνόταν να κυλήσει από την πλαγιά ενός λόφου. Η πρώιμη αυτή μέθοδος δεν ικανοποιούσε ωστόσο το κοινό και μια πιο σοφιστικέ χρήση εφευρέθηκε: ο τροχός προσαρμόστηκε σε μια βάση, για να μπορεί να περιστρέφεται ελεύθερα, και μια σειρά από ανεπιθύμητα πράγματα μπορούσαν να συμβούν στο δεμένο πάνω του σώμα: η φωτιά ήταν πάντα ένας αλάνθαστος τρόπος, και τα καρφιά ωστόσο που έσκιζαν τη σάρκα δεν μπορούσαν να αγνοηθούν. Αργότερα τα καρφιά θα κάνουν την εμφάνισή τους πάνω στον τροχό, ενώ η χρήση του αφέθηκε πραγματικά ελεύθερη στη ζοφερή ανθρώπινη φαντασία. Χρησιμοποιήθηκε ακόμα και για να παραμένει το σώμα του θύματος δεμένο πάνω του για μέρες κάτω από τον καυτό ήλιο...
Το παλούκι
Το να καείς πάνω στο παλούκι ήταν συνήθως η τελευταία στάση στο μακάβριο ταξίδι του βασανισμού, μιας και η τεχνική αυτή ήταν μοιραία για τη ζωή του θύματος. Σε επίπεδο ιδεών, η λειτουργία του παλουκιού παραήταν απλή: ένας σωρός από ξερά ξύλα με ένα παλούκι στο κέντρο, γύρω από το οποίο δενόταν το θύμα, ήταν το λαχταριστό σκηνικό για μια φωτιά που θα τον κατέκαιγε. Έπαιρνε συνήθως μισή ώρα μέχρι να χάσει το θύμα τις αισθήσεις του, όταν ωστόσο ο άνεμος απομάκρυνε τη φλόγα από το ανθρώπινο κορμί, το βασανιστήριο μπορούσε να κρατήσει μέχρι και 2 ώρες. Το παλούκι ήταν ο τελευταίος σταθμός στο βασανιστήριο, το σώμα ήταν λοιπόν ήδη κακοποιημένο μέχρι να φτάσει η ώρα του για την πυρά. Οι Ιεροεξεταστές έδωσαν μάλιστα στον τροχό μια άλλη νότα φρίκης: πριν να δεθεί το σώμα στο παλούκι, η γλώσσα του θύματος γινόταν «σάντουιτς» ανάμεσα σε δύο καυτές πλάκες σιδήρου. Κι αυτό γιατί η πρησμένη γλώσσα του θύματος το εμπόδιζε να μιλήσει καθαρά, κάνοντας κατόπιν τις κραυγές του πάνω στη φωτιά ακόμα πιο τρομακτικές, ακόμα πιο συναρπαστικές για το αδηφάγο πλήθος!
Ο κλοιός
Ο εγκεφαλικός κλοιός παρέμεινε σε χρήση ακόμα περισσότερο και από το παλούκι. Δύο παράλληλες ξύλινες επιφάνειες ασφάλιζαν τον λαιμό και τους καρπούς του θύματος, αφήνοντάς το έρμαιο στις κολασμένες βουλές του δήμιου. Ο κλοιός δεν αποτελούσε συσκευή βασανισμού από μόνος του, αν και σίγουρα δεν θα ένιωθε άνετα ο άνθρωπος μέσα του. Η συσκευή τοποθετούνταν σε δημόσια θέα με σκοπό να ταπεινωθεί και να εξευτελιστεί το θύμα για τα κρίματά του. Το κοινό εκσφενδόνιζε αντικείμενα κατά του εγκληματία, από περιττώματα, μουχλιασμένα λαχανικά και νεκρά ζώα μέχρι πέτρες και άλλα αντικείμενα. Η «θητεία» στον κλοιό διαρκούσε ανάλογα με το αδίκημα και τις ορέξεις του κόσμου, ενώ δεν ήταν λίγες οι φορές που τα θύματα δέρνονταν μέχρι θανάτου από το πλήθος. Και βέβαια ο κλοιός χρησιμοποιούνταν συχνά με συνδυασμό με άλλες φρικιαστικές τεχνικές, όπως μαστίγωση ή ακόμα και ακρωτηριασμός. Οι βρετανικές Αρχές σημάδευαν μάλιστα το πρόσωπο του κακοποιού με ένα «σημάδι ντροπής», που ποίκιλλε από ακρωτηριασμό ενός ή και των δύο αυτιών ή κατακόρυφη χάραξη της μύτης...
Η σιδηρά κόρη
Πρόκειται για τόσο διαβολική συσκευή που για χρόνια πιστευόταν ότι ανήκε στη μυθιστορηματική φαντασία ή σε λαϊκούς θρύλους. Κι όμως, υπήρξε! Οι διπλές πόρτες της κατακόρυφης σαρκοφάγου, που διέθεταν καρφιά στις εσωτερικές τους επιφάνειες, άνοιγαν από μπροστά για να μπει το θύμα μέσα στη συσκευή. Κι όταν έκλειναν οι πόρτες της κολάσεως, τα στρατηγικά τοποθετημένα καρφιά έβλαπταν ανεπανόρθωτα τα ζωτικά όργανα του ανθρώπου. Υπήρχε ωστόσο ένα «τυράκι» στην όλη ιστορία: τα καρφιά ήταν σχετικώς κοντά, για να μην αποβούν τα τραύματα μοιραία αμέσως. Αντιθέτως, το θύμα σφάδαζε από τον πόνο και πέθαινε τελικά από αιμορραγία μερικές ώρες αργότερα. Και το κερασάκι στην τούρτα ήταν φυσικά τα καρφιά που είχαν τοποθετηθεί επίτηδες για να βγάζουν τα μάτια του θύματος. Η πρώτη σιδηρά κυρία βρέθηκε το 1800 σε κάστρο της Νυρεμβέργης, γεγονός που απέδειξε ότι δεν ήταν ζοφερή φαντασία αλλά ακόμα ζοφερότερη πραγματικότητα. Μια παραλλαγή που ανακαλύφθηκε στην Ισπανία είχε τη μορφή της Παρθένου Μαρίας, ενώ διέθετε εσωτερικό μηχανισμό που έκαναν τα καρφιά της σαρκοφάγου να «αγκαλιάζουν» το θύμα...
Η κόρη του οδοκαθαριστή
Η αποτρόπαιη συσκευή ανακαλύφθηκε και ονομάστηκε έτσι από τον Βρετανό Skevington, γι' αυτό και πολλές φορές αναφέρεται ως «δεσμά του Skeffington». Αποτελείται από έναν σιδερένιο κρίκο με έναν σφιγκτήρα στο κέντρο του. Το θύμα έπρεπε να συρθεί σκυφτό στη συσκευή, την ώρα που αυτή ασφαλιζόταν περιστρεφόμενη γύρω από την πλάτη του. Ο δήμιος χρησιμοποιούσε τη βίδα για να σφίξει κατά βούληση τον κλοιό, συνθλίβοντας το θύμα ολοένα και περισσότερο στην αθέλητη συσπείρωσή του. Εντέλει, στέρνο και πλευρά έσπαζαν, την ώρα που η σπονδυλική στήλη γινόταν κομμάτια. Κι όταν το πράγμα έπρεπε να γίνει θανατηφόρο, ο κλοιός έκλεινε τόσο πολύ που το αίμα εκτοξευόταν από τις κοιλότητες του σώματος. Η βασίλισσα Ελισάβετ Ι της Βρετανίας χρησιμοποιούσε ευρέως την τεχνική κατά των Προτεσταντών που κατηγορούσε για εθνική προδοσία...
Ο αποκολλητής στήθους
Οι μεσαιωνικοί βασανιστές επιφύλασσαν ειδική μεταχείριση στις γυναίκες, με τεχνικές σχεδιασμένες να καταστρέφουν τα ιδιαίτερα στοιχεία της θηλυκότητας. Μοιχαλίδες, αιρετικές ή απλώς βλάσφημες βασανίζονταν σεξουαλικά με ομαδικούς βιασμούς και καταναγκαστική θητεία σε οίκους ανοχής. Όταν ωστόσο το πράγμα απαιτούσε δημόσιο ευτελισμό, τα όργανα του βασανισμού γίνονταν πιο ευφάνταστα. Οι δήμιοι είχαν μια περίεργη εμμονή με το γυναικείο στήθος, το οποίο καιγόταν, σημαδευόταν ή απλά ακρωτηριαζόταν. Η χειρότερη συσκευή απ' όλες ήταν ο αποκολλητής στήθους, μια μεταλλική λαβίδα που τρυπούσε τη σάρκα του μαστού. Το θύμα δενόταν στον τοίχο και το βίαιο τράβηγμα της λαβίδας, που ήταν αγκιστρωμένη στο στήθος, το έσκιζε σε κομμάτια. Η τεχνική χρησιμοποιούνταν ευρέως ως τιμωρία ή ανακριτική μέθοδος...
Το αχλάδι της οδύνης
Αν υπήρχε κάτι χειρότερο από τον αποκολλητή στήθους -αν και απίθανο-, είναι αναμφίβολα το αχλάδι της οδύνης. Η συσκευή που ομοίαζε σε αχλάδι, με το σώμα του αχλαδιού να αποτελείται από 4 μεταλλικά «φύλλα», εισχωρούσε στο αιδοίο, τον πρωκτό ή το στόμα της γυναίκας, ανάλογα με το αδίκημα που είχε διαπράξει: στο στόμα για τις αιρετικές, στις άλλες κοιλότητες για τις ομοφυλόφιλες, μοιχαλίδες ή απλώς μάγισσες. Όταν το αχλάδι εισχωρούσε αρκετά, τα μεταλλικά του φύλλα άνοιγαν προκαλώντας εκτεταμένη εσωτερική ζημιά. Η συσκευή σπάνια αποδεικνυόταν θανατηφόρα, ενώ επίσης σπανίως χρησιμοποιούταν μόνη της: ακολουθούσαν μια σειρά από εξίσου φρικιαστικά βασανιστήρια ειδικά για γυναίκες...
