Τροφικές μολύνσεις απειλούσαν τους Σταυροφόρους

Ένας Σταυροφόρος ήταν πολύ πιο πιθανό να πεθάνει από μολύνσεις του πεπτικού συστήματος και τροφική δηλητηρίαση παρά μαχόμενος. Αυτό έδειξε η... εύρεση εντερικών παρασίτων σε δείγματα κοπράνων που ανασύρθηκαν από αποχωρητήριο μεσαιωνικού κάστρου στην Κύπρο. Επιστήμονες από το Πανεπιστήμιο του Καίμπριτς πήραν δείγματα κοπράνων από το αποχωρητήριο πουσώζεται στο Σταυροφορικό κάστρο στην περιοχή Σαράντα Κολώνες, στην Πάφο (προστατευόμενη θέση αρχαιολογικής κληρονομιάς της Ουνέσκο).

Με θέα στο λιμάνι της Πάφου και σε άμεση γειτνίαση με τα ερείπια ρωμαϊκών επαύλεων με άριστα διατηρημένα μωσαϊκά δάπεδα, το μνημείο στις Σαράντα Κολώνες θεωρούνταν για πολλά χρόνια ότι αποτελούσε τα ερείπια ναού, λόγω των γρανίτινων κιόνων που το χαρακτηρίζουν. Μετά από ανασκαφές τη δεκαετία του 1950 όμως αποδείχθηκε ότι αποτελούσε τα ερείπια σταυροφορικού κάστρου.

Αποχωρητήριο στο σταυροφορικό κάστρο Σαράντα Κολώνες, στην Πάφο της Κύπρου.

Ιστορικά το κάστρο αυτό συνδέεται με την φράγκικη κατάληψη του νησιού, μετά την πώλησή του από τον Ριχάρδο τον Λεοντόκαρδο στο Φράγκο Σταυροφόρο Γκυ ντε Λουζινιάν τον Μάιο του 1192. Θεωρείται λοιπόν ότι οι Φράγκοι έχτισαν το κάστρο για την προστασία του λιμανιού της Πάφου. Η ζωή του φρουρίου όμως ήταν μικρή. Το 1222, μετά από ισχυρό σεισμό που έφτασε τα 7 ρίχτερ, μεγάλο μέρος του κάστρου κατέρρευσε χωρίς να ξανακτιστεί, και τότε μάλλον εγκαταλείφθηκε. Στο τμήμα όμως που επιβίωσε εντάσσονταν και τα αποχωρητήρια του φρουρίου.

Κάθε χώρος στα αποχωρητήρια ήταν κατασκευασμένος με βάση το ανθρώπινο σχήμα: η μια ημικυκλική οπή οδηγούσε στην αποχέτευση. Εδώ, οι επιστήμονες από το Κάιμπριτζ Εβιλένα Αναστασίου και Πηρς Μίτσελ, ειδικοί στα αρχαία παράσιτα, συνέλεξαν υλικό και το περασαν από ειδικό σουρωτήρι που επέτρεψε την απομόνωση των ωών των παρασίτων.

Οι αναλύσεις έδειξαν την υπαρξη δύο από τα πιο επικίνδυνα εντερικά παράσιτα: των ειδών Trichuris trichiura και Ascaris lumbricoides. Αν τα παράσιτα αυτά υπάρχουν σε μικρή ποσότητα σε έναν άνθρωπο δεν δημιουργούν συμπτώματα. Όταν όμως έχουν δημιουργήσει αποικία στον πεπτικό σωλήνα ενός ανθρώπου, απορροφούν τις ουσίες από τις τροφές του επηρεάοντας αρντικά τη υγεία του. Με την αφόδευση, τα παράσιτα επιβιώνουν και μεταφέρονται σε άλλους ξενιστές αν οι συνθήκες υγιεινής στο περιβάλλον είναι κακές.

Τα ευρήματα παρουσιάζουν μια κάθε άλλο παρά ιδανική εικόνα για την υγιεινλη και την υγεία των Σταυροφόρων που κατέκλυσαν την Κύπρο πριν 800 χρόνια.Η κακή υγιεινή σήμαινε ότι τα τρόφιμα και το νερό πιθανόν μολύνονταν από παράσιτα που προκαλύσαν μολύνσεις.

Συγκεκριμενα ο Μίτσελ έχει εκτιμήσει ότι κατά τη διάρκεια εκστρατειών ενός ή δύο ετών, στρατιώτες και κληρικοί Σταυροφόροι ήταν το ίδιο πιθανό να πεθάνουν από μολυσματική ασθένεια και κακή διατροφή με το να πεθάνουν στη μάχη.Ο κίνδυνος της κακής διατροφής απειλούσε περισσότερο επίης τους πεζικάριους ενώ φαίνεται ότι τα παράσιτα ευθύνονται για το θάνατο πολλών Σταυροφόρων. Μάλιστα, ο θάνατος σε περιόδους έλλειψης τροφίμων θα επιταχυνόταν αν σκεφτεί κανείς ότι οι στρατιώτες θα έπρπε να μοιραστούν το λιγοστό φαγητό τους με τα παράσιτα που κουβαλούσαν στον οργανισμό τους.

Τα παράσιτα αυτά δεν είναι τα αρχαιότερα που έχουν βρεθεί στην Κύπρο. Παρόμοια αποτελέσματα είχαν και μελέτες σε κοπρολογικό υλικό από τις νεολιθικές θέσεις της Χοιροκοιτίας και του Σκιλλουρόκαμπου.

Πηγή