28 Οκτωβρίου 1946 – 2016: 70 χρόνια από την ίδρυση του ΔΣΕ [Εικόνες]

Σαν σήμερα, στις 28 Οκτωβρίου του 1946, ιδρύεται το Γενικό Αρχηγείο του Δημοκρατικού Στρατού Ελλάδας. Η ενοποίηση των αντάρτικών ομάδων κάτω από ενιαία στρατιωτική καθοδήγηση πραγματοποιήθηκε μετά από σύσκεψη καπεταναίων (Μάρκος, Κίσσαβος – Μπλάνας, Κικίτσας και Λασσάνης) στις 26-28 του Οκτώβρη στην Τσούκα Αντιχασίων. Εκεί αποφασίστηκε η ίδρυση του Γενικού Αρχηγείου στις 28 του Οκτώβρη, που θεωρείται και μέρα ίδρυσης του ΔΣΕ. Τότε εκδόθηκε η υπ’ αριθ. 1 διαταγή για τη συγκρότηση του Γενικού Αρχηγείου των ανταρτών:

«ΓΕΝΙΚΟ ΑΡΧΗΓΕΙΟ ΑΝΤΑΡΤΩΝ

ΕΠΙΤΕΛΙΚΟ ΓΡΑΦΕΙΟ I

ΑΡΙΘ. ΠΡΩΤ. I

Η στυγνή δίωξη των αγωνιστών και του δημοκρατικού λαού από τον αγγλόδουλο μοναρχοφασισμό και τα όργανά του, που ανάγκασαν χιλιάδες δημοκράτες να βγούνε στα βουνά για να υπερασπίσουν τη ζωή τους, οδήγησε στη σημερινή ανάπτυξη του αντάρτικου κινήματος.

Εχοντας υπόψη ότι είναι ώριμη πια η ανάγκη της δημιουργίας συντονιστικού οργάνου για το συντονισμό και την καθοδήγηση του όλου αντάρτικου αγώνα,

Α π ο φ α σ ί ζ ο υ μ ε

τη δημιουργία του Γενικού Αρχηγείου Ανταρτών, στο οποίο θα υπάγονται τα αρχηγεία Ανταρτών Μακεδονίας, Θεσσαλίας, Ηπείρου, Ρούμελης.

Σταθμός Διοίκησης Γενικού Αρχηγείου

28 Οκτώβρη 1946».

Ο αντάρτικος στρατός με τη διαταγή αριθμός 19 της 27/12/1946 ονομάστηκε «Δημοκρατικός Στρατός Ελλάδας».

Τι ήταν ο Δημοκρατικός Στρατός Ελλάδας

Αμέσως μετά την απαράδεκτη συμφωνία της Βάρκιζας οι Εγγλέζοι, το αγγλόδουλο καθεστώς και οι μοναρχοφασιστικές οργανώσεις, φτιαγμένες από πρώην συνεργάτες των Γερμανών, ακροδεξιά, αντικομμουνιστικά, φασιστικά στοιχεία, εξαπέλυσαν άγριες διώξεις κατά των ΕΑΜιτών και των κομμουνιστών. Εκ των πραγμάτων λοιπόν η τρομοκρατία έσπρωξε τους αγωνιστές της Εθνικής Αντίστασης να πάρουν μέτρα για την προστασία της ίδιας τους της ζωής. Ορισμένοι απ’ αυτούς βγήκαν για μια ακόμη φορά στα βουνά.

Αργότερα, οι ομάδες αυτές που είχαν αυτοσυγκροτηθεί «πέρασαν» σε ανώτερη μορφή κεντρικής οργάνωσης, κάτω από τη σημαία του ΔΣΕ, ύστερα και από σχετική απόφαση της 12ης Ολομέλειας του ΚΚΕ.

Ο ΔΣΕ αναμετρήθηκε με την εγχώρια αστική τάξη, με το σύνολο των πολιτικών της δυνάμεων («δεξιών» και «κεντρώων»), με το κράτος τους και με τις συμμαχικές τους δυνάμεις, τα καπιταλιστικά κράτη της Μ. Βρετανίας και των ΗΠΑ.

Είναι χαρακτηριστικό ότι στην τελευταία μάχη του Γράμμου, ο ΔΣΕ παρέταξε περίπου 12.500 μαχητές και μαχήτριες με ελαφρύ οπλισμό, ενώ ο κυβερνητικός στρατός υπολογίζεται ότι παρέταξε πάνω από 100.000 άνδρες, διαθέτοντας ακόμα 120 πυροβόλα, πολλά θωρακισμένα και το σύνολο της αεροπορίας. Αυτή η άνιση ταξική αναμέτρηση καθιστά ακόμα μεγαλύτερη την ηθική και πολιτική αξία, την παρακαταθήκη του ΔΣΕ.

Ο ΔΣΕ ήταν λαϊκός στρατός. Στηρίχτηκε στην οργανωτική – πολεμική πείρα του ΕΛΑΣίτικου αγώνα στην Κατοχή και το Δεκέμβρη 1944. Η ΕΑΜική Αντίσταση στην Κατοχή και η κρίσιμη αντικειμενικά ταξική σύγκρουση του Δεκέμβρη είχαν αφήσει μεγάλη αγωνιστική κληρονομιά στη λαϊκή συνείδηση, στις μορφές οργάνωσης και πάλης.

Η συμμετοχή των γυναικών στον ΔΣΕ

Σημαντική ήταν η συμμετοχή των γυναικών στη δράση του ΔΣΕ, οι οποίες αποτελούσαν περίπου το 1/4 της συνολικής του δύναμης.

Χίλιες είκοσι επτά (1.027) γυναίκες αναδείχτηκαν στο βαθμό του αξιωματικού και υπαξιωματικού του ΔΣΕ.

Στα τέλη του 1948, πάνω από το 20% της σύνθεσης των λαϊκών οργάνων ήταν γυναίκες.

Στις τότε συνθήκες της Ελλάδας, αλλά και ευρύτερα, όπου κυριαρχούσε η αντιδραστική αντίληψη για την κατωτερότητα του γυναικείου φύλου και όπου η ανισοτιμία της γυναίκας ήταν θεσμικά κατοχυρωμένη (δεν είχε ακόμα ούτε δικαίωμα ψήφου), ο ΔΣΕ εξύψωσε την εργάτρια και την κοπέλα του χωριού σε πρωταγωνίστρια των πολιτικών εξελίξεων, που άνοιγε το δρόμο για μια καλύτερη ζωή. Η γυναίκα στον ΔΣΕ αποδείχθηκε ισάξια με τον άνδρα συναγωνιστή της. Σε αυτό συνέβαλε η ειδική δουλειά για τις γυναίκες που γινόταν στις γραμμές του ΔΣΕ και εκφράστηκε με τη δημιουργία της «Πανελλαδικής Δημοκρατικής Ενωσης Γυναικών», της οποίας πρόεδρος ήταν αρχικά η Χρύσα Χατζηβασιλείου και στη συνέχεια η Ρούλα Κουκούλου.

Αξίζει να σημειωθεί ότι στις περιοχές τις οποίες ήλεγχε ο ΔΣΕ, οι γυναίκες είχαν δικαίωμα ψήφου (εκλέγειν και εκλέγεσθαι) ήδη από το 1947, ενώ επισήμως στην Ελλάδα οι γυναίκες κατέκτησαν αυτό το θεμελιώδες δικαίωμα το 1952.

Μαχήτρια στον ασύρματο

Ναρκοθέτηση από μαχήτριες

Ο Ορκος του μαχητή του ΔΣΕ

Εγώ, παιδί του λαού της Ελλάδας και μαχητής του ΔΣΕ, ορκίζομαι να πολεμήσω με το όπλο στο χέρι, να χύσω το αίμα μου και να δώσω και την ίδια μου τη ζωή για να διώξω απ’ τα χώματα της Πατρίδας μου και τον τελευταίο ξένο καταχτητή. Για να εξαφανίσω κάθε ίχνος φασισμού. Για να εξασφαλίσω και να υπερασπίσω την εθνική ανεξαρτησία και την εδαφική ακεραιότητα της Πατρίδας μου. Για να εξασφαλίσω και να υπερασπίσω τη Δημοκρατία, την τιμή, την εργασία, την περιουσία και πρόοδο του λαού μας.

Ορκίζομαι να ‘μαι καλός, γενναίος και πειθαρχικός στρατιώτης, να εκτελώ όλες τις διαταγές των ανωτέρων μου, να τηρώ όλες τις διατάξεις του κανονισμού και να κρατώ τα μυστικά του ΔΣΕ.

Ορκίζομαι να ‘μαι υπόδειγμα καλής συμπεριφοράς προς τον λαό, φορέας και εμψυχωτής στη λαϊκή ενότητα και συμφιλίωση και να αποφεύγω κάθε πράξη που θα με εκθέτει και θα με ατιμάζει σαν άτομο και μαχητή. Ιδανικό μου έχω τη λεύτερη και ισχυρή Δημοκρατική Ελλάδα και την πρόοδο και ευημερία του λαού. Και στην υπηρεσία του ιδανικού μου θέτω το όπλο μου και τη ζωή μου.

Αν ποτέ φανώ επίορκος και από κακή πρόθεση παραβώ τον όρκο μου, ας πέσει πάνω μου αμείλικτο το τιμωρό χέρι της Πατρίδας και το μίσος και η καταφρόνια του λαού μου.

Πηγή φωτογραφιών: Αρχείο ΚΚΕ