«ΕΞΑΦΑΝΙΖΕΤΑΙ» Ο ΦΟΒΟΣ! Ο Άρης καταστρέφει σιγά σιγά τον μεγαλύτερο δορυφόρο του
Με τροχιά 6000 χιλιόμετρα πάνω από την επιφάνεια του Άρη, ο Φόβος είναι το πιο κοντινό φεγγάρι σε πλανήτη του από οποιοδήποτε άλλο δορυφόρο στο Ηλιακό μας σύστημα. Έτσι η βαρύτητα του κόκκινου πλανήτη είναι αρκετά ισχυρή, ώστε έλκει τον Φόβο 2 μέτρα κάθε εκατό χρόνια. Οι επιστήμονες αναμένουν το φεγγάρι να καταστραφεί από τις βαρυτικές έλξεις του Άρη στα επόμενα 30 με 50 εκατομμύρια χρόνια.
«Πιστεύουμε ότι ο Φόβος έχει ήδη αρχίσει να καταρρέει, και το πρώτο σημάδι αυτής της πτώσης είναι η παραγωγή αυτών των αυλακιών,» είπε ο Terry Hurford του Κέντρου Διαστημικής Πτήσης στο Goddard της NASA στο Greenbelt του Μέριλαντ.
Τα ευρήματα του Hurford και των συναδέλφων του παρουσιάστηκαν την 10η του Νοέμβρη 2015, κατά την ετήσια συνεδρίαση του τμήματος πλανητικών επιστημών της Αμερικανικής Αστρονομικής Εταιρείας στο Μέριλαντ.
«Είναι πολύ πιθανό τα κατάγματα στην επιφάνεια του Φόβου να προκλήθηκαν από τη σύγκρουση που σχημάτισε τον κρατήρα Stickney» είπε ο Hurford. Αυτή σύγκρουση ήταν τόσο ισχυρή, που παραλίγο να διαλύσει τον Φόβο. Ωστόσο, οι επιστήμονες τελικά διαπίστωσαν ότι οι αυλακώσεις δεν ανοίγονται προς τα έξω από τον κρατήρα, αλλά από ένα σημείο σε κοντινή απόσταση.
Πρόσφατα, οι ερευνητές είχαν προτείνει ότι οι αυλακώσεις μπορεί να συμβούν από υλικό που εκτινάσσεται από τον Άρη. Αλλά νέα μοντέλα του Hurford και των συνεργατών του υποστηρίζουν την άποψη ότι τα αυλάκια είναι περισσότερο σαν «ραγάδες» που εμφανίζονται όταν το Φόβος παραμορφώνεται από παλιρροϊκές δυνάμεις.
Η βαρυτική έλξη μεταξύ του Άρη και τον Φόβο παράγει αυτές τις παλιρροϊκές δυνάμεις. Ακριβώς όπως η Γη και η Σελήνη έλκουν το ένα το άλλο, παράγοντας παλίρροιες στους ωκεανούς του πλανήτη μας και το φεγγάρι να έχει ελαφρώς σχήμα αυγού και όχι ολοστρόγγυλο.
Την ίδια εξήγηση προτάθηκε για τις αυλακώσεις πριν από δεκαετίες, αφού το διαστημόπλοιο Viking έστειλε τις πρώτες εικόνες του Φόβου στη Γη. Εκείνη την εποχή, όμως, ο Φόβος πιστευόταν ότι είχε περισσότερο σταθερή τροχιά. Όταν υπολογίστηκαν και οι παλιρροϊκές δυνάμεις, οι ελκτικές τάσεις ήταν πολύ αδύναμες για να σπάσουν ένα στερεό φεγγάρι αυτού του μεγέθους.
Ωστόσο, οι επιστήμονες λένε τώρα ότι το εσωτερικό του Φόβου θα μπορούσε να είναι ένας σωρός ερειπίων, που περιβάλλεται από ένα στρώμα σε μορφή σκόνης εδαφικό κάλυμμα περίπου 100 μέτρα πάχος.
«Το αστείο πράγμα σχετικά με το αποτέλεσμα των ερευνών είναι ότι δείχνει η επιφάνεια του Φόβου να έχει ένα είδος συνεκτικής σκόνης σαν ένα εξωτερικό ύφασμα,» δήλωσε ο Erik Asphaug της Σχολής της Γης και της Εξερεύνησης του Διαστήματος στο Πανεπιστήμιο της Αριζόνα και συν-ερευνητής της μελέτης.
Το εσωτερικό έχει πολύ λίγη δύναμη και έτσι αναγκάζεται το εξωτερικό στρώμα να ταλαντώνεται από τις βαρυτικές παλιρροϊκές δυνάμεις του Άρη. Οι ερευνητές πιστεύουν ότι η εξωτερική στιβάδα του Φόβου συμπεριφέρεται ελαστικά.
Όλα αυτά σημαίνουν ότι οι παλιρροϊκές δυνάμεις που ενεργούν στον Φόβο μπορούν σε κάποια στιγμή να σπάσουν την επιφάνεια του, με καταστροφικά αποτελέσματα.
Την ίδια τύχη μπορεί να έχει και το φεγγάρι του Ποσειδώνα ο Τρίτων, ο οποίος επίσης έλκεται σιγά-σιγά προς τα μέσα και έχει παρόμοια κατάγματα στην επιφάνεια του. Το ίδιο φαινόμενο παρατηρείται και σε εξωηλιακούς πλανήτες, σύμφωνα με τους ερευνητές.
«Δεν έχουμε εικόνα γι αυτούς τους μακρινούς πλανήτες, αλλά αυτό που συμβαίνει στον Φόβο, μπορεί να μας βοηθήσει να κατανοήσουμε αυτά τα συστήματα, επειδή κάθε είδος πλανήτη που βρίσκεται τόσο κοντά στο άστρο του θα μπορούσε να σκίζεται με τον ίδιο τρόπο», κατέληξε ο Hurford.
