Αμφίπολη: Αυτός είναι ο σπουδαίος πολεμιστής που βρήκαν οι αρχαιολόγοι [Εικόνα]
Νέα μαρμάρινα μέλη, κομμάτια από παράσταση που κοσμούσε τη ζωφόρο στο εσωτερικό του τύμβου Καστά στην Αμφίπολη, εντόπισε η ανασκαφική ομάδα τηςΚατερίνας Περιστέρη εκατό, μόλις, μέτρα μακριά από τον περίβολο του υπερμεγέθους μνημείου.
Τα νέα ευρήματα παρουσίασε η επικεφαλής της ανασκαφής στο πλαίσιο αρχαιολογικού συνεδρίου στο αμφιθέατρο της Φιλοσοφικής Σχολής του ΑΠΘ και επέμεινε ότι το μνημείο ανήκει στον 4ο π.Χ. αιώνα.
Μάλιστα για να στηρίξει τον ισχυρισμό της επικαλέστηκε ένα κομμάτι ξυλάνθρακα που βρέθηκε στην επίχωση του τάφου, εξωτερικά ψηλά δίπλα στη θολωτή στέγη, το οποίο εξέτασε με σύγχρονες μεθόδους ομάδα των επιστημόνων του ΑΠΘ υπό τον καθηγητή κ. Γρηγόρη Τσόκα (Γ. Συρίδης, Σ. Παυλίδης, Α. Χατζηπέτρος).
H ομάδα χρονολόγησε υπολείμματα πυράς με τη μέθοδο του Άνθρακα 14 και έφτασε στο συμπέρασμα ότι το ξύλο από το οποίο έγιναν τα κάρβουνα πυράς μέσα στον ταφικό θάλαμο, ανήκει στο δεύτερο μισό του 4ου π.Χ. αιώνα.
Όπως αποκάλυψαν ο αρχιτέκτονας, Μιχάλης Λεφαντζής, και ο διεθνούς φήμης Ιταλός αρχαιολόγος, Αντόνιο Κόρσο, στην περιοχή περιμετρικά του ταφικού μνημείου, η ανασκαφική ομάδα εντόπισε ευμεγέθη μαρμάρινα μέλη, στελέχη παράστασης που απεικονίζουν το προφίλ ενός πολεμιστή, «πιθανού υψηλόβαθμου αξιωματικού».
Κρατά έγχρωμη ασπίδα, η οποία έφερε πάνω της την αιχμή ενός δόρατος, που όπως εκτίμησαν αφορά τη γνωστή μακεδονική Σάρισα.
Δίπλα στον στρατιώτη, εμφανίζεται το κεφάλι ενός αλόγου, ενώ διακρίνεται και ένα φίδι τυλιγμένο σε κορμό δένδρου να εφάπτεται στην απόληξη του κράνους του στρατιώτη.
Ακόμη, εντοπίστηκαν διάσπαρτα κομμάτια από πόδια αλόγου.
Νέα στοιχεία και ευρήματα σχετίζουν το μνημείο της Αμφίπολης με το Μ. Αλέξανδρο. Κατά την εκτίμηση του ειδικού στη γλυπτική κ. Αντόνιο Κόρσο ότι ο άνδρας που οδηγεί την πορεία των στρατιωτών αποτυπώνει πορτρέτο του Μεγάλου Αλεξάνδρου….
Το σωζόμενο μέλος έχει ύψος 1,60 μ. και εκτιμάται ότι έφθανε συνολικά τα 2,70 μ. Εικάζεται ότι τα μέλη αυτά ήταν τοποθετημένα στον χώρο όπου βρισκόταν η κιβωτιόσχημη θήκη….
Σύμφωνα με τον κ. Λεφαντζή, η όλη παράσταση παραπέμπει σε νεκρική πομπή, η οποία «μάλλον», όπως είπε, αποτελείται από πεζεταίρους (μέλη επίλεκτου σώματος του Μακεδονικού στρατού).
«Μια πομπή που συνδέει τον κόσμο νεκρών με αυτόν των ζωντανών, μια πομπή που αφορά έναν ήρωα», σημείωσε ο ίδιος….
Εκτός άλλων, έγινε αναφορά σε τεφροδόχο. Μια λαβή βρέθηκε στην κιβωτιόσχημη θήκη από χάλκινο τεφροδόχο αγγείο, που παραπέμπει σε νεκρό με καύση.
Επίσης, στο δάπεδο στον δεύτερο θάλαμο του μνημείου διαπιστώθηκε ότι υπήρχε ένα «τετράγωνο αποτύπωμα».
Σύμφωνα με εκτιμήσεις της ανασκαφικής ομάδας, υπήρχε βάση για άγαλμα μπροστά από τις «καρυάτιδες».
Από την κεραμική η οποία, σύμφωνα με την κυρία Περιστέρη, εκτείνεται χρονικά από τον 4ο π.Χ. ως τα ρωμαϊκά χρόνια, προκύπτει, ότι γίνονταν τελετές για αφηρωισμό.
Οι ανασκαφείς έχουν κατ΄ επανάληψιν τονίσει ότι η αποξήλωση του τύμβου από τα μάρμαρα του περιβόλου και του μνημείου έγινε από τους Ρωμαίους.
Η κ. Περιστέρη σημείωσε ότι έχει βρεθεί και ρωμαϊκή κεραμική έως τον 3ο μ.Χ. αιώνα.
Πάντως, το εύρημα με τη στήλη που έχει παράσταση με φίδι ενισχύει την ερμηνεία για τελετουργίες (χθόνια λατρεία) στο μνημείο το οποίο, σύμφωνα με την επικεφαλής των ανασκαφών στον τύμβο της Αμφίπολης κυρία Περιστέρη, κατασκευάστηκε, τουλάχιστον αρχικά, ως ηρώον προς τιμήν του αφηρωισμένου Ηφαιστίωνα το τελευταίο τέταρτο του 4ου αιώνα….
Σημαντικά στοιχεία για τα αρχιτεκτονικά και οικοδομικά χαρακτηριστικά στην εξέλιξη του μνημειακού συνόλου τύμβου Καστά έδωσε ο κ. Λεφαντζής, ενώ εντυπωσιακές ήταν οι αναλύσεις του κ. Κόρσο για τη γλυπτική με επίκεντρο τη μελέτη διάσπαρτων μαρμάρινων αναγλύφων από την ευρύτερη περιοχή του τύμβου Καστά Αμφίπολης.
Κατά τους ανασκαφείς, με αφορμή τον θάνατο του Ηφαιστίωνα κατασκευάστηκε το μνημείο με κιβωτιόσχημη θήκη.
Ο περίβολος ενοποίησε το σύνολο του χώρου, ο οποίος είχε την ιερότητα προγενέστερων ηρωικών ταφών, και γίνεται η επιστέγαση -και με τον λέοντα στην κορυφή- της νέας λατρείας του αφηρωισμένου στρατηγού.
Σφίγγες, κόρες («καρυάτιδες») και βοτσαλωτό ψηφιδωτό με την «αρπαγή της Περσεφόνης» τοποθετούν χρονικά στην ίδια πρώτη φάση που χτίζεται το μνημείο, δηλαδή μαζί με την καμάρα.
Είναι αξιοσημείωτο ότι, σύμφωνα με τα αρχιτεκτονικά στοιχεία, το τεμάχιο του μαρμάρου που ξεχονδρίστηκε για την κατασκευή των «καρυατίδων» έχει συσχετισθεί με το μάρμαρο που ξεχονδρίστηκε για την κατασκευή του γλυπτού του λέοντος.
Σε επόμενη οικοδομική φάση μπαίνει η θύρα και η γραπτή ζωφόρος η οποία βρίσκεται ψηλά στους τοίχους του χώρου με το ψηφιδωτό.
Τα νέα ευρήματα παρουσίασε η επικεφαλής της ανασκαφής στο πλαίσιο αρχαιολογικού συνεδρίου στο αμφιθέατρο της Φιλοσοφικής Σχολής του ΑΠΘ και επέμεινε ότι το μνημείο ανήκει στον 4ο π.Χ. αιώνα.
Μάλιστα για να στηρίξει τον ισχυρισμό της επικαλέστηκε ένα κομμάτι ξυλάνθρακα που βρέθηκε στην επίχωση του τάφου, εξωτερικά ψηλά δίπλα στη θολωτή στέγη, το οποίο εξέτασε με σύγχρονες μεθόδους ομάδα των επιστημόνων του ΑΠΘ υπό τον καθηγητή κ. Γρηγόρη Τσόκα (Γ. Συρίδης, Σ. Παυλίδης, Α. Χατζηπέτρος).
H ομάδα χρονολόγησε υπολείμματα πυράς με τη μέθοδο του Άνθρακα 14 και έφτασε στο συμπέρασμα ότι το ξύλο από το οποίο έγιναν τα κάρβουνα πυράς μέσα στον ταφικό θάλαμο, ανήκει στο δεύτερο μισό του 4ου π.Χ. αιώνα.
Όπως αποκάλυψαν ο αρχιτέκτονας, Μιχάλης Λεφαντζής, και ο διεθνούς φήμης Ιταλός αρχαιολόγος, Αντόνιο Κόρσο, στην περιοχή περιμετρικά του ταφικού μνημείου, η ανασκαφική ομάδα εντόπισε ευμεγέθη μαρμάρινα μέλη, στελέχη παράστασης που απεικονίζουν το προφίλ ενός πολεμιστή, «πιθανού υψηλόβαθμου αξιωματικού».
Κρατά έγχρωμη ασπίδα, η οποία έφερε πάνω της την αιχμή ενός δόρατος, που όπως εκτίμησαν αφορά τη γνωστή μακεδονική Σάρισα.
Δίπλα στον στρατιώτη, εμφανίζεται το κεφάλι ενός αλόγου, ενώ διακρίνεται και ένα φίδι τυλιγμένο σε κορμό δένδρου να εφάπτεται στην απόληξη του κράνους του στρατιώτη.
Ακόμη, εντοπίστηκαν διάσπαρτα κομμάτια από πόδια αλόγου.
Το σωζόμενο μέλος έχει ύψος 1,60 μ. και εκτιμάται ότι έφθανε συνολικά τα 2,70 μ. Εικάζεται ότι τα μέλη αυτά ήταν τοποθετημένα στον χώρο όπου βρισκόταν η κιβωτιόσχημη θήκη….
Σύμφωνα με τον κ. Λεφαντζή, η όλη παράσταση παραπέμπει σε νεκρική πομπή, η οποία «μάλλον», όπως είπε, αποτελείται από πεζεταίρους (μέλη επίλεκτου σώματος του Μακεδονικού στρατού).
«Μια πομπή που συνδέει τον κόσμο νεκρών με αυτόν των ζωντανών, μια πομπή που αφορά έναν ήρωα», σημείωσε ο ίδιος….
Εκτός άλλων, έγινε αναφορά σε τεφροδόχο. Μια λαβή βρέθηκε στην κιβωτιόσχημη θήκη από χάλκινο τεφροδόχο αγγείο, που παραπέμπει σε νεκρό με καύση.
Επίσης, στο δάπεδο στον δεύτερο θάλαμο του μνημείου διαπιστώθηκε ότι υπήρχε ένα «τετράγωνο αποτύπωμα».
Σύμφωνα με εκτιμήσεις της ανασκαφικής ομάδας, υπήρχε βάση για άγαλμα μπροστά από τις «καρυάτιδες».
Από την κεραμική η οποία, σύμφωνα με την κυρία Περιστέρη, εκτείνεται χρονικά από τον 4ο π.Χ. ως τα ρωμαϊκά χρόνια, προκύπτει, ότι γίνονταν τελετές για αφηρωισμό.
Οι ανασκαφείς έχουν κατ΄ επανάληψιν τονίσει ότι η αποξήλωση του τύμβου από τα μάρμαρα του περιβόλου και του μνημείου έγινε από τους Ρωμαίους.
Η κ. Περιστέρη σημείωσε ότι έχει βρεθεί και ρωμαϊκή κεραμική έως τον 3ο μ.Χ. αιώνα.
Πάντως, το εύρημα με τη στήλη που έχει παράσταση με φίδι ενισχύει την ερμηνεία για τελετουργίες (χθόνια λατρεία) στο μνημείο το οποίο, σύμφωνα με την επικεφαλής των ανασκαφών στον τύμβο της Αμφίπολης κυρία Περιστέρη, κατασκευάστηκε, τουλάχιστον αρχικά, ως ηρώον προς τιμήν του αφηρωισμένου Ηφαιστίωνα το τελευταίο τέταρτο του 4ου αιώνα….
Σημαντικά στοιχεία για τα αρχιτεκτονικά και οικοδομικά χαρακτηριστικά στην εξέλιξη του μνημειακού συνόλου τύμβου Καστά έδωσε ο κ. Λεφαντζής, ενώ εντυπωσιακές ήταν οι αναλύσεις του κ. Κόρσο για τη γλυπτική με επίκεντρο τη μελέτη διάσπαρτων μαρμάρινων αναγλύφων από την ευρύτερη περιοχή του τύμβου Καστά Αμφίπολης.
Κατά τους ανασκαφείς, με αφορμή τον θάνατο του Ηφαιστίωνα κατασκευάστηκε το μνημείο με κιβωτιόσχημη θήκη.
Ο περίβολος ενοποίησε το σύνολο του χώρου, ο οποίος είχε την ιερότητα προγενέστερων ηρωικών ταφών, και γίνεται η επιστέγαση -και με τον λέοντα στην κορυφή- της νέας λατρείας του αφηρωισμένου στρατηγού.
Σφίγγες, κόρες («καρυάτιδες») και βοτσαλωτό ψηφιδωτό με την «αρπαγή της Περσεφόνης» τοποθετούν χρονικά στην ίδια πρώτη φάση που χτίζεται το μνημείο, δηλαδή μαζί με την καμάρα.
Είναι αξιοσημείωτο ότι, σύμφωνα με τα αρχιτεκτονικά στοιχεία, το τεμάχιο του μαρμάρου που ξεχονδρίστηκε για την κατασκευή των «καρυατίδων» έχει συσχετισθεί με το μάρμαρο που ξεχονδρίστηκε για την κατασκευή του γλυπτού του λέοντος.
Σε επόμενη οικοδομική φάση μπαίνει η θύρα και η γραπτή ζωφόρος η οποία βρίσκεται ψηλά στους τοίχους του χώρου με το ψηφιδωτό.