Ζάμπια: «Η Ελβετία της Αφρικής»!
Το αίτημα της ελληνικής κυβέρνησης προς το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο για ομαδοποίηση των οφειλόμενων δόσεων, με στόχο να πληρωθούν όλες μαζί στο τέλος Ιουνίου και η μη καταβολή της δόσης των 300 εκατ. ευρώ προς το Ταμείο την Παρασκευή, δεν δημιούργησε μόνο την δυσαρέσκεια της Κριστίν Λαγκάρντ, αλλά και τα αναπόφευκτα σχόλια των χρηστών στο Διαδίκτυο. «Γίναμε Ζάμπια», «Τρέξε κι εσύ για να μη γίνουμε Ζάμπια», «Η αμήχανη στιγμή, που γίνεσαι Ζάμπια, όταν δεν πληρώνεις τους διεθνείς τοκογλύφους» και πολλά άλλα, παρόμοια σχόλια, πλημμυρίζουν το Twitter.
Και όλα αυτά, ίσως, εκ πρώτης όψεως, όχι άδικα, αφού η Ζάμπια, είχε κάνει χρήση της απόφασης που είχε λάβει το ΔΝΤ στα τέλη της δεκαετίας του ’70 και είχε ζητήσει ομαδοποίηση των δόσεων που όφειλε, εντός του ίδιου μήνα.
Το φτωχό κράτος της υποσαχάριας Αφρικής είχε επιλέξει αυτόν τον τρόπο πληρωμής των οφειλών του προς το ΔΝΤ πριν τριάντα χρόνια και γι” αυτό το λόγο το αίτημα της κυβέρνησης Τσίπρα ονομάστηκε «επιλογή της Ζάμπια» από τον William Murray, εκπρόσωπο του ΔΝΤ στην Ουάσιγκτον, ο οποίος είχε ανακοινώσει ότι:
«Η Ελλάδα διατηρεί το δικαίωμα να ομαδοποιήσει τις τέσσερις δόσεις του Ιουνίου σε μία» και συμπλήρωσε ότι αυτό έκανε και η Ζάμπια στα μέσα του ’80.
Ο Murray σε συνέντευξη Τύπου διευκρίνισε ότι σπάνια οι χώρες – μέλη επιλέγουν την ομαδοποίηση των οφειλόμενων δόσεων προς το ΔΝΤ.
Ποια είναι όμως η Ζάμπια και έχει στην πραγματικότητα ομοιότητες με την χώρα μας; Η φτωχή χώρα της υποσαχάριας Αφρικής, παρόλο που είναι η δεύτερη χώρα σε παραγωγή χαλκού στην αφρικανική ήπειρο, έχει πληθυσμό 15.000.000 κατοίκους, εκ των οποίων το 64% ζει με εισόδημα κάτω από ένα δολάριο την ημέρα, το 14% του πληθυσμού είναι φορείς ή νοσούν από τον ιό του AIDS και το 40% δεν έχει πρόσβαση σε καθαρό πόσιμο νερό.
Πάντως, σε σχέση με τα κράτη με τα οποία συνορεύει, την Ζιμπάμπουε, την Αγκόλα και την Δημοκρατία του Κονγκό, η Ζάμπια τα πηγαίνει πολύ καλύτερα. Οι χριστιανοί, που υπερτερούν αριθμητικά από τους μουσουλμάνους, τα πηγαίνουν καλά μεταξύ τους, στην χώρα δεν κυβερνά δικτάτορας και οι εκλογές διεξάγονται κανονικά, ενώ κανείς δεν βασανίζεται για την ψήφο του και δεν υπάρχει εγκληματικότητα στη χώρα.
Η Ζάμπια υπήρξε πρώην βρετανική αποικία με την ονομασία Βόρεια Ροδεσία και το 1964 έγινε ανεξάρτητη και πήρε το όνομα Ζάμπια από τον ποταμό Ζαμβέζη, που την διασχίζει. Η χώρα βρέθηκε υπερχρεωμένη την δεκαετία του ’70, καθώς οι τιμές του χαλκού έπεσαν και ανέβηκε η τιμή του πετρελαίου. Η χώρα τότε χρεοκόπησε, επειδή, σύμφωνα με διεθνή δημοσιεύματα, είχε προβεί σε υπερδανεισμό από τράπεζες της Δύσης.
Όταν η τιμή του χαλκού έπεσε δραματικά η Ζάμπια αναγκάστηκε να δανειστεί χρήματα για να συνεχίσει να κινείται η οικονομία της. Τότε ήταν που το χρέος της από 800 εκατ. δολάρια εκτοξεύτηκε στα 3,2 δισ. δολάρια. Το μεγαλύτερο ποσόν είχαν δανείσει στη χώρα τράπεζες της Δύσης. Η οικονομική κρίση «χτύπησε κόκκινο» στη Ζάμπια, όταν στα τέλη του ’70 οι ΗΠΑ άρχισαν να αυξάνουν τα επιτόκια, τότε έγινε αδύνατον για τη χώρα να ανταποκριθεί στην εξυπηρέτηση των δανείων της.
Το 1983 «μπήκε στο παιχνίδι» το ΔΝΤ, που δάνεισε τα χρήματα στη Ζάμπια, προκειμένου να πληρωθούν οι τράπεζες. Εκείνη την περίοδο οι δυτικές τράπεζες αντιμετώπιζαν μια κρίση άνευ προηγουμένου, αφού είχαν δανείσει αφειδώς τις φτωχές χώρες και ουσιαστικά η παρέμβαση του ΔΝΤ ήταν για να διασωθούν αυτές οι τράπεζες.
Την δεκαετία του ’80 και του ’90 οι κανόνες της ελεύθερης αγοράς στη Ζάμπια, σε συνδυασμό με την κατακόρυφη πτώση της τιμής του χαλκού και οι μεγάλες περικοπές στις δαπάνες των δημοσίων υπηρεσιών και επιπλέον, τα μεγάλα χρέη, συρρίκνωσαν ακόμα περισσότερο την οικονομία της χώρας.
Το 2004 το χρέος της Ζάμπια είχε αγγίξει τα 7 δισ. δολάρια! Εξαιτίας της λιτότητας επί δύο δεκαετίες οι πολίτες έβλεπαν τα εισοδήματά τους να μειώνονται συνεχώς. Επιπλέον, η ξηρασία, το AIDS, η αύξηση της παιδικής θνησιμότητας και η πτώση του προσδόκιμου ζωής, έκαναν την ζωή στη Ζάμπια να μοιάζει με εφιάλτη δίχως τέλος.
Η απαράδεκτη κατάσταση στην οποία είχε οδηγηθεί η χώρα έγινε η αιτία για μια παγκόσμια εκστρατεία με στόχο την ελάφρυνση των χρεών των υπερχρεωμένων κρατών, με την ονομασία «πρωτοβουλία για τις υπερχρεωμένες φτωχές χώρες» (HIPC). Όμως, η καταψήφιση από το κοινοβούλιο της χώρας της ιδιωτικοποίησης της Κεντρικής Τράπεζας, έγινε η αιτία για καθυστέρηση της ελάφρυνσης του χρέους.
Η αποπληρωμή του χρέους κόστιζε στη χώρα από 160 μέχρι 250 εκατομμύρια δολάρια κάθε χρόνο με συνέπεια την συμπίεση στις δαπάνες για την Υγεία και την Εκπαίδευση. Τελικά, τον Απρίλιο του 2005 η Ζάμπια, που είχε μπει στο πρόγραμμα HIPC, κατόρθωσε να αποπληρώσει τα χρέη της, ενώ 4 δισ. δολάρια διαγράφηκαν. Τον Νοέμβριο του ίδιου έτους η παρατεταμένη ξηρασία οδήγησε την χώρα σε μεγάλη έλλειψη τροφίμων, η οποία επηρέασε ένα εκατομμύριο ανθρώπους.
Σήμερα η Ζάμπια θεωρείται «Ελβετία της υποσαχάριας Αφρικής», αφού είναι πολλοί οι επενδυτές και οι επιχειρηματίες, και από την χώρα μας, που έχουν εγκατασταθεί εκεί, προκειμένου να λάβουν «μερίδιο» από τα έργα υποδομής και ανάπτυξης, αξίας εκατοντάδων εκατομμυρίων δολαρίων, που πρόκειται να κατασκευαστούν στην χώρα.
Όπως δήλωσε στο protothema.gr ο πρόεδρος του Ελληνοζαμπιανού Επιμελητηρίου, Δημήτρης Λουκάς, στην Ζάμπια υπάρχουν εδώ και πολλές δεκαετίες 350 ελληνικές οικογένειες που δραστηριοποιούνται επιχειρηματικά, ενώ, όταν άρχισε η οικονομική κρίση στην Ελλάδα, τουλάχιστον, 25 νέοι Έλληνες επιχειρηματίες ταξίδεψαν στην χώρα και έστησαν τις επιχειρήσεις τους.
Οι τομείς που συνήθως απασχολούνται οι Έλληνες στην χώρα της υποσαχάριας Αφρικής είναι η τυποποίηση αγροτικών και κτηνοτροφικών προϊόντων (στη Ζάμπια το 85% των κατοίκων ασχολείται με την γεωργία και την κτηνοτροφία), οι αλευρόμυλοι, οι μεταφορές και, κυρίως, ο επισιτιστικός τομέας.
Σύμφωνα με τον κύριο Λουκά από τα 150 καλά εστιατόρια, που υπάρχουν στην πρωτεύουσα Λουσάκα, τα 110 ανήκουν σε Έλληνες και Κύπριους επιχειρηματίες. Ο πρόεδρος του Ελληνοζαμπιανού Επιμελητηρίου μας αποκάλυψε ότι η χώρα διαθέτει πολλά καζίνο και το μεγαλύτερο από αυτά, το Diamond, είναι ιδιοκτησίας του γνωστού τραγουδιστή Αντώνη Ρέμου και του επιχειρηματία Κωνσταντίνου Πηλαδάκη.
Από πότε όμως υπάρχει στην χώρα μας το Ελληνοζαμπιανό Επιμελητήριο και ποιες ανάγκες ώθησαν στην δημιουργία του; Ο Δημήτρης Λουκάς μας εξηγεί ότι μια ομάδα επιχειρηματιών που δραστηριοποιούνται στη Ζάμπια ίδρυσαν το Ελληνοζαμπιανό Επιμελητήριο τον Ιούλιο του 2014, όχι για να προασπίσουν οι ίδιοι τα συμφέροντά τους, αλλά, επειδή αντιλήφθηκαν ότι η κυβέρνηση της Ζάμπιας ήθελε ένα συλλογικό όργανο να εκπροσωπεί τους Έλληνες επιχειρηματίες.
Ο ίδιος ο Δημήτρης Λουκάς είναι ιδιοκτήτης δύο εταιριών στην χώρα, εκ των οποίων η μία δραστηριοποιείται στον εμπορικό τομέα και η άλλη στην πληροφορική.
