«Μηνύματα» του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου βρέθηκαν σε γαλλικό λατομείο
Ο Κόκμπερν ήταν ένας από τους περίπου 2.000 στρατιώτες που σκάλισαν το όνομά τους σε ένα σκοτεινό λατομείο, περίπου 30 μέτρα κάτω από τη γη, μακριά από τις όποιες φυσικές φθορές, προφανώς με την ελπίδα – επισημαίνουν οι ειδικοί – να αφήσουν το στίγμα τους στις επόμενες γενιές.
Ο στόχος τους επετεύχθη. Ο θησαυρός που άφησαν πίσω τους είδε το φως έναν αιώνα μετά, στην πόλη Ναούρ, στη Βόρεια Γαλλία.
Χαρακτικά κληροδοτήθηκαν από πολλούς στρατιώτες. Η ανακάλυψη της Ναούρ ωστόσο έχει ιδιαίτερη σημασία, καθώς συνιστά «τη μεγαλύτερη συλλογή επιγραφών του Δυτικού Μετώπου», υπογραμμίζει ο Ρος Ουίλσον, ιστορικός από το βρετανικό Πανεπιστήμιο Τσίτσεστερ.
«Δείχνει πως οι στρατιώτες δημιουργούν μία αίσθηση του τόπου και αντιλαμβάνονται τον ρόλο τους σε ένα σκληρό και εχθρικό περιβάλλον», προσθέτει.
Ο υπόγειος κόσμος της Ναούρ απλώνεται σε δαιδαλώδη τούνελ, μήκους 3χλμ. Κατά τη διάρκεια του Μεσαίωνα, οι χωρικοί έβρισκαν εκεί καταφύγιο για να γλιτώσουν από τις στρατιωτικές επιδρομές στη Βόρεια Γαλλία. Έως τον 18ο αιώνα, η είσοδος του λατομείου ήταν κλειστή και ξεχασμένη. Ωσπου, την ανακάλυψε ξανά, το 1887, ένας ντόπιος ιερέας και το λατομείο έγινε σταδιακά τουριστική ατραξιόν.
Ο Πριλό εγκαινίασε μία τριετή μελέτη στα τούνελ της Ναούρ, τον περασμένο Ιούλιο. Στο επίκεντρο της έρευνας βρισκόταν αρχικά το μεσαιωνικό παρελθόν του λατομείου, μέχρι που έκπληκτοι οι επιστήμονες βρέθηκαν ενώπιον μίας πιο σύγχρονης σελίδας της Ιστορίας.
Ο φωτογράφος Τζεφ Γκάσκι απαθανάτισε συνολικά 1.821 ονόματα στρατιωτών, εκ των οποίων 731 Αυστραλοί, 339 Βρετανοί, 55 Αμερικανοί, πολύ λίγοι Γάλλοι και Καναδοί, καθώς και 662 άλλοι αγνώστου – μέχρι στιγμής, εθνικότητας.
