Σύγχρονος εξερευνητής με αρχαία σκάφη

Ο Θορ Χέιερνταλ, (Thor Heyerdahl, 6 Οκτωβρίου 1914, Λάρβικ, Νορβηγία, – 18 Απριλίου 2002, Κόλα Μισέρι, Ιταλία) ήταν Νορβηγός επιστήμονας, εξερευνητής και συγγραφέας. Από τους πρωτοπόρους της πειραματικής αρχαιολογίας,κατασκεύασε πιστά αντίγραφα αρχαίων σκαφών με τα οποία έκανε πολλά ταξίδια διανύοντας τεράστιες αποστάσεις, αποδεικνύοντας ότι οι αρχαίοι λαοί είχαν την δυνατότητα να τα πραγματοποιήσουν.

Ο Χέιερνταλ γεννήθηκε στο Λάρβικ της Νορβηγίας. Aπό μικρός ενδιαφερόταν για την ζωολογία, και για αυτόν τον λόγο είχε κάνει ένα μικρό μουσείο στο σπίτι του. Όταν αποφοίτησε από την πρωτοβάθμια αλλά και την δευτεροβάθμια εκπαίδευση, αποφάσισε να σπουδάσει ζωολογία και γεωγραφία στο Πανεπιστήμιο του Όσλο. Εκεί έδειξε ιδιαίτερο ενδιαφέρον για την Πολυνησία.

Το 1936, σε ηλικία μόλις 22 ετών, μετά το γάμο του με την Λιβ Κουρσερόν – Τορπ, ξεκίνησαν για ένα ταξίδι ενός έτους στα νησιά Νησιά Μαρκέσας της Γαλλικής Πολυνησίας. Το ταξίδι τους είχε οργανωθεί σε συνεργασία με το πανεπιστήμιο του Όσλο με στόχο τη μελέτη της πανίδας ενός απομονωμένου νησιού και τον τρόπο που οι οργανισμοί αυτοί είχαν φτάσει στο νησί. Η έρευνα για την προέλευση της πανίδας τον έφερε σε επαφή με τις υπάρχουσες θεωρίες για την εγκατάσταση κατοίκων της Νοτιοανατολικής Ασίας στο Νότιο Ειρηνικό. Ο ίδιος όμως θεώρησε λογικό ότι οι πρώτοι κάτοικοι των νησιών πρέπει να είχαν έρθει από τα ανατολικά, ακολουθώντας τα ρεύματα, όπως είχε γίνει και με τη χλωρίδα και την πανίδα.

Το 1941 δημοσίευσε για πρώτη φορά τη θεωρία του σύμφωνα με την οποία η Πολυνησία αποικήθηκε σε δύο φάσεις – με διαφορά αιώνων – από κατοίκους του Περού και της Βρετανικής Κολομβίας. Η θεωρία αυτή που ερχόταν σε αντίθεση με την υπάρχουσα για την ΝΑ Ασία, δημοσιευμένη από ένα νεαρό σπουδαστή συνάντησε πολλές αντιδράσεις.

Με το ξέσπασμα του Β΄ παγκόσμιου πόλεμου εγκατέλειψε την έρευνα του για να επιστρέψει στη Νορβηγία και να καταταγεί σαν εθελοντής στις Ελεύθερες Νορβηγικές Δυνάμεις. Υπηρέτησε σαν αλεξιπτωτιστής, εκτελώντας πολλές φορές αποστολές πίσω από τις εχθρικές γραμμές.

Η αποστολή Κον – Τίκι (1947)

Μετά τον πόλεμο ο Χέιερνταλ συνέχισε την έρευνα του αλλά τα επιχειρήματα του δεν γινόταν αποδεκτά, μια και θεωρούνταν ότι ταξίδια σε τέτοιες αποστάσεις ήταν έξω από τις δυνατότητες των πρωτόγονων λαών. Έχοντας στη διάθεση του περιγραφές των πλεούμενων των ινδιάνων που σχεδίασαν οι πρώτοι Ευρωπαίοι που ήρθαν σε επαφή μαζί τους, αποφάσισε να κατασκευάσει μια σχεδία 10μ. από κορμούς μπάλσα όμοια με αυτές που χρησιμοποιούσαν οι αρχαίοι λαοί και να πραγματοποιήσει το επίμαχο ταξίδι. Όταν μετά από πολλές δυσκολίες κατασκευάστηκε η σχεδία, ονομάστηκε Κον Τίκι από το όνομα του θεού Ήλιου των Ίνκαςπου σύμφωνα με την παράδοση είχε φύγει από τις Αμερικανικές ακτές με το λαό του και τις σχεδίες τους προς τη Δύση. Από την άλλη οι Πολυνήσιοι ονομάζαν Τίκι τον πρώτο άνθρωπο, τον γενάρχη.

Στις 28 Απριλίου 1947 με πλήρωμα 6 άτομα το Κον Τίκι ξεκίνησε από το λιμάνι Καλιάο του Περού ένα ταξίδι 8000 χιλ. Μετά από 101 ημέρες στη θάλασσα έφθασε στην ατόλη Ραρόια στο αρχιπέλαγος Τουαμότου της Γαλλικής Πολυνησίας. Είχαν αποδείξει ότι οι αρχαίοι κάτοικοι του Περού μπορούσαν να διασχίσουν τον ωκεανό με επιτυχία. Η ταινία που γύρισε ο Χέιερνταλ «Η αποστολή Κον Τίκι» κέρδισε το Όσκαρ καλύτερου ντοκιμαντέρ και το αντίστοιχο βιβλίο του μεταφράστηκε σε πάνω από 70 γλώσσες.

Ο Θορ Χέιερνταλ συνέχισε τις έρευνές του με εντυπωσιακά αποτελέσματα. Το 1952 οργάνωσε αποστολή στα νησιά Γκαλαπάγκος. Οι ανασκαφές που έκανε αποκάλυψαν ένα φλάουτο των Ίνκας και πολλά κεραμικά εποχής προ-Ίνκας, επιβεβαίωσαν ότι είχαν πραγματοποιηθεί πολλές προκολομβιανές επισκέψεις στο νησί και ότι η μόνιμη εγκατάσταση δεν ήταν δυνατή λόγω μη ύπαρξης νερού.

Ακολούθησε η επίσκεψη στο Νησί του Πάσχα το 1955 όπου με την ομάδα του διαπίστωσαν ομοιότητες της αρχαίας γλυπτικής των κατοίκων της νήσου του Πάσχα με την αντίστοιχη Περουβιανή και κατέγραψαν ντόπιους μύθους για την προέλευση των κατοίκων από κάποια απομακρυσμένη χώρα στα Ανατολικά, ακριβώς αντίστοιχους με τους μύθους του Περού για την αναχώρηση του νικημένου από τους Ίνκας λαού προς τα Δυτικά.

Οι αρχαίοι Αιγύπτιοι έφτασαν στην Αμερική;

Επόμενο βήμα ήταν να κατασκευάσει, στηριγμένος σε σχέδια από την Αρχαία Αίγυπτο μια βάρκα 15μ από πάπυρο και να πραγματοποιήσει με αυτήν το διάπλου του Ατλαντικού από το Μαρόκο στα Μπαρμπάντος, αποδεικνύοντας τη δυνατότητα επαφής ανάμεσα στους κατασκευαστές πυραμίδων της Αφρικής και της Αμερικής.

Η ομάδα του απέπλευσε το Μάιο του 1969, η αποστολή όμως δεν ολοκληρώθηκε γιατί το σκάφος, Ρα Ι, καταστράφηκε λόγω κατασκευαστικών λαθών μετά από 56 ημέρες πλεύσης, μια εβδομάδα πριν φτάσει στο στόχο του. Σε δέκα μήνες ένα νέο σκάφος, το Ρα ΙΙ, κατασκευάστηκε, από έμπειρους Βολιβιανούς τεχνίτες αυτή τη φορά. Ήταν 3 μ. μικρότερο από το πρώτο και στην κατασκευή του δεν χρησιμοποιήθηκαν καθόλου σύγχρονα υλικά (που ήταν υπεύθυνα για τη βύθιση του πρώτου σκάφους). Αυτή τη φορά έφτασαν στον προορισμό τους σε 57 ημέρες μετά από μια διαδρομή 6100 χλμ.

Ο Θορ συνέχισε αντίστοιχες έρευνες σε ολόκληρο τον πλανήτη πεπεισμένος ότι οι δυνατότητες των πρώτων πολιτισμών στη ναυσιπλοΐα ήταν υποεκτιμημένες και οι αρχαίοι πολιτισμοί επικοινωνούσαν κατα μια έννοια.

Μέχρι το θάνατό του το 2002 σχεδίαζε περισσότερες αποστολές. Η τελευταία θα ήταν στην Αζοφική θάλασσα και θα προσπαθούσε να αποδείξει την προέλευση των πρώτων Βίκινγκς που πίστευε ότι είχαν έρθει στη Σκανδιναβία από τη Βακτριανή ακολουθώντας τις ποτάμιες οδούς της Ρωσίας.