Επιστημονική έρευνα της συνέργειας των κλιματικών φαινομένων στη Μεσσηνία

Τη μελέτη της συνέργειας των κλιματικών και περιβαλλοντικών φαινομένων, δηλαδή την αλληλεπίδραση μεταξύ των διάφορων φαινομένων που άμεσα ή έμμεσα το ένα προκαλεί το άλλο, μεγεθύνει ή επιταχύνει την εξέλιξή του, είχε ως σκοπό το έργο «Ξένιος», τα αποτελέσματα του οποίου παρουσιάστηκαν σε ημερίδα με τίτλο «Επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής στην τουριστική ανάπτυξη ευαίσθητων περιοχών της Ελλάδας, πιλοτική εφαρμογή στη Μεσσηνία σε Περιοχές Ολοκληρωμένης Τουριστικής Ανάπτυξης (ΠΟΤΑ)», από επιστημονική ομάδα με επικεφαλής τον καθηγητή Χρήστο Ζερεφό.

Η τρίχρονη έρευνα είχε ως βάση της την περιοχή της Μεσσηνίας, και συγκεκριμένα τις εγκαταστάσεις του Κόστα Ναβαρίνο. Όπως εξήγησε ο κ. Ζερεφός, η Μεσσηνία βρίσκεται σε κομβικό σημείο στον ελλαδικό χώρο πάνω από τον οποίο και σε ύψη λίγων χιλιομέτρων πραγματοποιείται σημαντική διακρατική μεταφορά αερίων ρύπων και ατμοσφαιρικών αιωρημάτων από επιβαρημένες περιοχές: βιομηχανικής ρύπανσης, όπως η κοιλάδα του Πο στην Ιταλία από τα δυτικά, καύσης βιομάζας, όπως η Ουκρανία από την ανατολή, και μεταφοράς σκόνης όπως η έρημος Σαχάρα στη βόρεια Αφρική. Οι ρύποι αυτοί επηρεάζουν σημαντικά την ηλιακή ακτινοβολία και άρα το ενεργειακό ισοζύγιο της ατμόσφαιρας και κατά συνέπεια την ίδια την κλιματική αλλαγή, αλλά και την ποιότητα του αέρα με δραματικές συνέπειες για τις τοπικές κοινωνίες και την τουριστική ανάπτυξη.

Σύμφωνα τους κλιματολογικούς δείκτες που κατήρτισε η ομάδα, προβλέπεται αύξηση των ακραίων φαινομένων, που αν και πάντα συνέβαιναν, τείνουν να γίνουν πιο συνηθισμένα. Έντονες βροχοπτώσεις, αλλά παράλληλα μείωση των εκατοστών του νερού, αύξηση των κεραυνών, της ξηρασίας και της ερημοποίησης περιοχών, των κατολισθήσεων, είναι κάποια από τα ευρήματα της έρευνας. Οι επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής, τόσο για τον άνθρωπο όσο και για τα οικοσυστήματα, ενδέχεται να είναι πιο σοβαρές εξαιτίας της εμφάνισης ακραίων κλιματικών φαινομένων, παρά μιας αλλαγής στο «μέσο» κλίμα.

Επιπλέον, η κλιματική αλλαγή αναμένεται να έχει επιπτώσεις σε όλο τον πλανήτη, αλλά ιδιαιτέρως σε ευαίσθητες περιοχές, όπως αυτή της ανατολικής Μεσογείου και δη σε περιοχές με πλούσια βιοποικιλότητα (π.χ. Πελοπόννησος, Κρήτη).

Καμία επίδραση στη χλωρίδα και πανίδα μιας περιοχής δεν μπορεί να ιδωθεί μεμονωμένα, εξήγησε ο Ευάγγελος Γερασόπουλος, από το Ινστιτούτο Ερευνών Περιβάλλοντος και Βιώσιμης Ανάπτυξης του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών. Όλα αποτελούν μια αλυσίδα και επηρεάζονται από την κλιματική αλλαγή, υπογράμμισε ο κ. Γερασόπουλος. Η πυρκαγιά που θα εκδηλωθεί, θα έχει διαφορετική έκβαση αν η περιοχή πλήττεται από ξηρασία, αν ακολουθήσουν έντονες βροχοπτώσεις και μετά κατολισθήσεις.

Η λέξη-κλειδί «συνέργεια των φαινομένων», αποτυπώνεται, επισήμανε ο κ. Ζερεφός, ενδεικτικά από τα εξής παραδείγματα: το 20% έλλειμμα στις βροχοπτώσεις στη δυτική Ελλάδα, συνδέεται με μια κλιματική αλλαγή στον βόρειο Ατλαντικό, ενώ η αλλαγή της υγρασίας του εδάφους συνδέεται με την ταυτόχρονη αύξηση της κεραυνητικής δραστηριότητας. Επιπλέον, κοινωνικοοικονομικές εξελίξεις παίζουν σημαντικό ρόλο. Π.χ., η οικιστική εξάπλωση, σε συνδυασμό με την τουριστική ανάπτυξη, σε ακατάλληλες από γεωλογική άποψη περιοχές, αυξάνει τον κίνδυνο καταστροφών από κατολισθήσεις.

Αποτέλεσμα της μελέτης θα είναι η εκτίμηση της εξέλιξης του κλίματος στη περιοχή της ΠΟΤΑ Μεσσηνίας με υπολογισμό μιας σειράς κλιματικών και άλλων δεικτών και προτάσεις για ομαλή προσαρμογή των τουριστικών εγκαταστάσεων στην κλιματική αλλαγή, σε έναν ορίζοντα ορισμένων δεκαετιών.