Θα μοιραστεί άραγε η Σελήνη;
Μέχρι τα μέσα του 21ου αιώνα η Σελήνη θα γίνει κατά κάποιο τρόπο η έβδομη ήπειρος της Γης, προβλέπουν οι εμπειρογνώμονες. Στο δορυφόρο θα αναπτύσσονται οι περιοχές κοντά στους πόλους, όπου υπάρχουν τα καλύτερα μέρη για να δημιουργηθούν οι βάσεις. Δεν αποκλείεται ότι εκεί θα συγκρουστούν τα οικονομικά συμφέροντα διαφόρων χωρών. Ένα μέρος της επιστημονικής κοινότητας κάνει έναν παραλληλισμό μεταξύ της υφαλοκρηπίδας της Αρκτικής και της Σελήνης, πιστεύοντας ότι εκεί επίσης θα διασπάσει ένας ανταγωνιστικός αγώνας. Διάφορες χώρες θα επιδιώξουν να αποκτήσουν τις περιοχές κοντά στους πόλους όπου υπάρχουν τα καλύτερα μέρη για τη δημιουργία βάσεων. Διότι συγκεκριμένα στους πόλους έχουν εντοπιστεί μεγάλες ποσότητες πάγου. Από αυτόν θα καταστεί δυνατόν να δημιουργηθεί οξυγόνο για τους κοσμοναύτες, πόσιμο νερό και υδρογόνο, δηλαδή πυραυλικά καύσιμα. Εκτός τούτου, ο δορυφόρος είναι πλούσιος σε διάφορους πόρους, συμπεριλαμβανομένων και των σπανίων μετάλλων. Κοντά στις βάσεις θα μπορεί να αναπτυχθεί η εξόρυξή τους. Η εξόρυξη των μετάλλων από το σεληνιακό έδαφος και η μεταφοράς τους στη Γη, σήμερα θα ήταν απαγορευτικά ακριβή. Όμως μετά από κάποιο χρονικό διάστημα, όταν τα αποθέματα στη Γη κοντέψουν να τελειώσουν, δεν θα υπάρξει άλλη εναλλακτική λύση εκτός από τη Σελήνη. Αυτά είναι τα επιχειρήματα των ανθρώπων, για τους οποίους ο ανταγωνισμός είναι αναπόφευκτος.
Το πιο πιθανό είναι ότι το ζήτημα με το «μοίρασμα» των πόλων και των πόρων να λυθεί πολιτισμένα, υποθέτει ο επικεφαλής του τμήματος ερευνών της Σελήνης και των πλανητών του Κρατικού αστρονομικού ινστιτούτου Στέρνμπεργκ του Πανεπιστημίου Λομονόσοφ Βλαντισλάβ Σεβτσένκο:
Δεν θα ήθελα όλα αυτά να ερμηνεύονται ως ένας αγώνας. Όταν υπήρχε η συναγωνιστική κούρσα για τη Σελήνη μεταξύ της ΕΣΣΔ και των ΗΠΑ, οι Αμερικανοί δεν ολοκλήρωσαν τελικά το πρόγραμμά τους «Απόλλων». Είχαν ξεπεράσει τη Σοβιετική Ένωση και σταμάτησαν την κούρσα: έχασαν το ενδιαφέρον. Είχα μιλήσει με τους Αμερικανούς εταίρους, και αυτοί έλεγαν ότι έπρεπε να συνεχίσουν. Και εάν δεν υπήρχε μια παρόμοια κούρσα, θα συνέχιζαν και μετά. Ίσως μαζί με τη Σοβιετική Ένωση, εάν συμφωνούσαν. Συνεπώς, και στο μέλλον θα ήταν πιο λογικό να μην αγωνίζονται, να μην μάχονται, αλλά να ενεργούν από κοινού.
Η συμφωνία για το διάστημα του 1967 διακήρυξε τη Σελήνη ότι ανήκει σε όλη την ανθρωπότητα. Μπορεί κανείς εκεί να διεκδικήσει ένα οικόπεδο, όμως δεν θα έχει νομική ισχύ. Και η τοποθέτηση στο δορυφόρο της Γης των σημαιών από τους αστροναύτες και διαπλανητικούς σταθμούς ήταν καθαρά συμβολική. Γι’ αυτό η σύγκριση της Σελήνης με την Αρκτική δεν είναι απόλυτα ορθή. Η Σελήνη πρώτα απ’ όλα είναι μια αποθήκη επιστημονικών γνώσεων, πρέπει να αναπτύσσεται από κοινού, είναι βέβαιος ο αναπληρωτής διευθυντής του Ινστιτούτου διαστημικών ερευνών της ΡΑΕ Βιατσεσλάβ Ρόντιν:
Φυσικά θα υπάρχει μια διεθνής συνεργασία. Όμως μέχρι στιγμής δεν υπάρχει καμία πρακτική οικονομία. Παραμένει άγνωστο το τι θα είναι εμπορικά κερδοφόρο, θα υπάρχει μια κοινή επιστημονική συνεργασία. Οι επιστήμονες δεν μπορούν να μην επικοινωνούν μεταξύ τους, να μην ανταλλάσουν ιδέες. Σκεφτήτε, πως στη Γη υπάρχει μια κοινή ομάδα εξερεύνησης της Σελήνης.
Όσων αφορά τους επιχειρηματίες, σε αυτούς θα μπορούσε να επιτραπεί η ανάπτυξη των σεληνιακών πόρων, παραδέχονται οι ειδικοί. Χώρος στους πόλους της Σελήνης είναι αρκετός για όλους. Όμως είναι πιθανό ότι για την εμπορική δραστηριότητα στο δορυφόρο μας θα χρειαστεί να ληφθούν διεθνείς κανόνες δικαίου. Η ίδια η Συμφωνία για το διάστημα δεν χρειάζεται να προσαρμοστεί. Έχει επικυρωθεί από την πλειοψηφία των μελών της διεθνούς κοινότητας. Ωστόσο, υπάρχουν χώρες που δεν έχουν υπογράψει το έγγραφο αυτό. Είτε έχουν προσχωρήσει δίχως υπογραφή και επικύρωση, όπως η Κίνα και ΛΔ της Κορέας (στη νομική γλώσσα ονομάζεται ως «προσχώρηση», accession). Κατά πόσο επιθετικά αυτές οι χώρες θα συμπεριφερθούν στην «έβδομη ήπειρο», είναι δύσκολο να προβλεφθεί.
Το πιο πιθανό είναι ότι το ζήτημα με το «μοίρασμα» των πόλων και των πόρων να λυθεί πολιτισμένα, υποθέτει ο επικεφαλής του τμήματος ερευνών της Σελήνης και των πλανητών του Κρατικού αστρονομικού ινστιτούτου Στέρνμπεργκ του Πανεπιστημίου Λομονόσοφ Βλαντισλάβ Σεβτσένκο:
Δεν θα ήθελα όλα αυτά να ερμηνεύονται ως ένας αγώνας. Όταν υπήρχε η συναγωνιστική κούρσα για τη Σελήνη μεταξύ της ΕΣΣΔ και των ΗΠΑ, οι Αμερικανοί δεν ολοκλήρωσαν τελικά το πρόγραμμά τους «Απόλλων». Είχαν ξεπεράσει τη Σοβιετική Ένωση και σταμάτησαν την κούρσα: έχασαν το ενδιαφέρον. Είχα μιλήσει με τους Αμερικανούς εταίρους, και αυτοί έλεγαν ότι έπρεπε να συνεχίσουν. Και εάν δεν υπήρχε μια παρόμοια κούρσα, θα συνέχιζαν και μετά. Ίσως μαζί με τη Σοβιετική Ένωση, εάν συμφωνούσαν. Συνεπώς, και στο μέλλον θα ήταν πιο λογικό να μην αγωνίζονται, να μην μάχονται, αλλά να ενεργούν από κοινού.
Η συμφωνία για το διάστημα του 1967 διακήρυξε τη Σελήνη ότι ανήκει σε όλη την ανθρωπότητα. Μπορεί κανείς εκεί να διεκδικήσει ένα οικόπεδο, όμως δεν θα έχει νομική ισχύ. Και η τοποθέτηση στο δορυφόρο της Γης των σημαιών από τους αστροναύτες και διαπλανητικούς σταθμούς ήταν καθαρά συμβολική. Γι’ αυτό η σύγκριση της Σελήνης με την Αρκτική δεν είναι απόλυτα ορθή. Η Σελήνη πρώτα απ’ όλα είναι μια αποθήκη επιστημονικών γνώσεων, πρέπει να αναπτύσσεται από κοινού, είναι βέβαιος ο αναπληρωτής διευθυντής του Ινστιτούτου διαστημικών ερευνών της ΡΑΕ Βιατσεσλάβ Ρόντιν:
Φυσικά θα υπάρχει μια διεθνής συνεργασία. Όμως μέχρι στιγμής δεν υπάρχει καμία πρακτική οικονομία. Παραμένει άγνωστο το τι θα είναι εμπορικά κερδοφόρο, θα υπάρχει μια κοινή επιστημονική συνεργασία. Οι επιστήμονες δεν μπορούν να μην επικοινωνούν μεταξύ τους, να μην ανταλλάσουν ιδέες. Σκεφτήτε, πως στη Γη υπάρχει μια κοινή ομάδα εξερεύνησης της Σελήνης.
Όσων αφορά τους επιχειρηματίες, σε αυτούς θα μπορούσε να επιτραπεί η ανάπτυξη των σεληνιακών πόρων, παραδέχονται οι ειδικοί. Χώρος στους πόλους της Σελήνης είναι αρκετός για όλους. Όμως είναι πιθανό ότι για την εμπορική δραστηριότητα στο δορυφόρο μας θα χρειαστεί να ληφθούν διεθνείς κανόνες δικαίου. Η ίδια η Συμφωνία για το διάστημα δεν χρειάζεται να προσαρμοστεί. Έχει επικυρωθεί από την πλειοψηφία των μελών της διεθνούς κοινότητας. Ωστόσο, υπάρχουν χώρες που δεν έχουν υπογράψει το έγγραφο αυτό. Είτε έχουν προσχωρήσει δίχως υπογραφή και επικύρωση, όπως η Κίνα και ΛΔ της Κορέας (στη νομική γλώσσα ονομάζεται ως «προσχώρηση», accession). Κατά πόσο επιθετικά αυτές οι χώρες θα συμπεριφερθούν στην «έβδομη ήπειρο», είναι δύσκολο να προβλεφθεί.