Τα «κατεψυγμένα» Γκραν Κάνιον

Ενα γιγάντιο αλλά άγνωστο ως σήμερα φαράγγι αποκαλύφθηκε πριν από μία εβδομάδα από δορυφορικά ραντάρ που σάρωσαν την κατεψυγμένη επιφάνεια της Γροιλανδίας. Η γιγάντια σχισμή έχει μήκος τουλάχιστον 750 χιλιομέτρων - το φαράγγι είναι δηλαδή μακρύτερο από το Γκραν Κάνιον στις ΗΠΑ και σε ορισμένα σημεία έχει βάθος 800 μέτρα. Ξεκινά σχεδόν στο κέντρο της Γροιλανδίας και καταλήγει στις βόρειες ακτές της, στο φιορδ του Παγετώνα Πέτερσμαν. Το φαράγγι, κρυμμένο κάτω από σχεδόν δύο χιλιόμετρα πάγου, ακολουθεί την πορεία ενός αρχαίου δικτύου ποταμών που έρρεαν πριν από περίπου τέσσερα εκατομμύρια χρόνια, προτού ακόμη η Γροιλανδία μπει στην «κατάψυξη».

Το Γκραν Κάνιον της Ανταρκτικής

Ερευνητές της Βρετανικής Αποστολής της Ανταρκτικής (BAS) εντόπισαν πέρυσι την ύπαρξη ενός γιγάντιου ρήγματος κάτω από το έδαφος σε μια απομονωμένη περιοχή της ηπείρου. Το ρήγμα έχει βάθος ανάλογο με εκείνο του Γκραν Κάνιον και, σύμφωνα με τους ειδικούς, μέσα από αυτό διαχέεται θαλασσινό νερό στους πάγους της Ανταρκτικής, γεγονός που επιταχύνει την εξαφάνισή τους. Οι ερευνητές εντόπισαν το ρήγμα με τη βοήθεια ειδικών ραντάρ που μπορούν να «διεισδύουν» κάτω από το παχύ στρώμα πάγων. Το ρήγμα εντοπίστηκε στην περιοχή Ferrigno Ice Stream, η οποία είναι πολύ απομονωμένη. Είναι χαρακτηριστικό ότι πριν από την τωρινή έρευνα η συγκεκριμένη περιοχή είχε δεχθεί μόλις άλλη μία επίσκεψη ανθρώπων πριν από δύο έτη, και πάλι για ερευνητικούς σκοπούς. Το ρήγμα υπολογίζεται ότι έχει βάθος 1,5 χλμ. Το Γκραν Κάνιον έχει βάθος 1,8 χλμ.

Το Γκραν Κάνιον του ηλιακού συστήματος

Εκτός όμως από τα γιγάντια υπόγεια φαράγγια της Γης, φαράγγια υπάρχουν και στο Διάστημα. Το πιο εντυπωσιακό εξ αυτών είναι το Valles Marineris στον Αρη, που πιθανότατα είναι και το μεγαλύτερο στο ηλιακό μας σύστημα.

Ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός Διαστήματος (ESA) έδωσε πριν από λίγο καιρό στη δημοσιότητα νέα στοιχεία και εικόνες του Valles Marineris. Οι νέες παρατηρήσεις του δείχνουν ότι είναι πολύ βαθύτερο απ' όσο πιστεύαμε. Με βάση προηγούμενες παρατηρήσεις, οι ειδικοί είχαν υπολογίσει αρχικά ότι το μήκος του ανέρχεται στις 3.000 χλμ., το πλάτος του στα 200 χλμ. και το βάθος του στα 7 χλμ. Λίγο αργότερα οι μετρήσεις αναθεωρήθηκαν και οι ειδικοί έκαναν λόγο για μήκος 4.000 χλμ. και βάθος 8 χλμ.

Οι νέες παρατηρήσεις που έκανε ο δορυφόρος Mars Express της ESA δείχνουν ότι το μήκος και το πλάτος του φαραγγιού είναι αυτά που έχουν υπολογιστεί ως τώρα, αλλά το βάθος του είναι ακόμη μεγαλύτερο, αφού σε κάποια σημεία του φθάνει τα 10 χλμ.! Συγκριτικά, το Γκραν Κάνιον στην Αριζόνα έχει μήκος 446 χλμ., 29 χλμ. πλάτος, ενώ το μέγιστο βάθος του φθάνει στα 1.800 μέτρα. Οι θερμοκρασίες που επικρατούν στο Valles Marineris εκτιμάται ότι ακολουθούν εκείνες της επιφάνειας του Αρη και κάποιες στιγμές μπορεί και να αγγίξουν τους -130 βαθμούς Κελσίου.

Πηγή