Άλλοι «κόσμοι» υποψήφιοι για την ύπαρξη ζωής εκτός από τον πλανήτη Άρη
Όπως είπε χαρακτηριστικά στη συνέντευξη Τύπου ο διευθυντής του τμήματος πλανητικής επιστήμης Τζιμ Γκριν: «Αν πάρουμε ως παράδειγμα τη Γη, το νερό αποτελεί ένα ουσιώδες συστατικό. Όπου βρίσκουμε νερό, βρίσκουμε και ζωή».
Την ίδια στιγμή ωστόσο, η αναζήτηση νερού, και επομένως ζωής, κάθε άλλο παρά περιορίζεται στον πλανήτη Άρη.
Στην πραγματικότητα, τα τελευταία χρόνια οι επιστήμονες έχουν ανακαλύψει πως αποθέματα νερού υπάρχουν και σε άλλα ουράνια σώματα στο ηλιακό μας σύστημα, όπως σε δορυφόρους του Δία και του Κρόνου.
Έτσι, αρκετοί ερευνητές προσπαθούν να εξασφαλίσουν κονδύλια για την αποστολή μη επανδρωμένων διαστημοπλοίων που θα εξερευνήσουν αυτά τα σώματα. Παρόλο που πρόκειται για «κόσμους» ακόμη και 1,5 δισεκατομμύριο χιλιόμετρα μακριά από τον Ήλιο, με συνέπεια να επικρατούν σε αυτούς αρκετά χαμηλές θερμοκρασίες.
Ένας τέτοιος πολλά υποσχόμενος «κόσμος» είναι η Ευρώπη. Ο δορυφόρος του Δία καλύπτεται από ένα στρώμα του πάγου στην επιφάνειά του, ενώ στο υπέδαφός του είναι γνωστό πως βρίσκεται ένα μεγάλο κοίτασμα νερού, όπου υπάρχουν και οργανικές ενώσεις.
Αυτή τη στιγμή, για την Ευρώπη σχεδιάζονται δύο ξεχωριστές αποστολές, η αμερικανική US Europa και η JUICE (Jupiter Icy Moon Explorer) από τη «Γηραιά Ήπειρο». Και οι δύο αναμένεται να εκτοξευθούν περίπου το 2020, ενώ η JUICE θα εξερευνήσει επίσης τον Γανυμήδη και την Καλλιστώ, δύο ακόμη «φεγγάρια» του Δία.
Αντίθετα, η αμερικανική αποστολή θα επικεντρωθεί αποκλειστικά στην Ευρώπη, πραγματοποιώντας δεκάδες κοντινές διελεύσεις για να επιχειρήσει να ανιχνεύσει τυχόν περίπλοκο, οργανικό υλικό που ενδεχομένως εξατμίζεται από την επιφάνεια του δορυφόρου.
«Αν όντως υπάρχει ζωή στην Ευρώπη, σχεδόν σίγουρα θα έχει εντελώς διαφορετική προέλευση από τη ζωή στη Γη», αναφέρει στον Guardian ο Ρόμπερτ Παπαλάρντο, επικεφαλής του επιστημονικού επιτελείου της αποστολής. «Η Ευρώπη είναι εξαιρετικά σημαντική, αν θέλουμε να απαντήσουμε στο ερώτημα: είμαι μόνοι στο σύμπαν;»
Από την άλλη μεριά, ο Τζον Ζαρνέκι, διευθυντής του Διεθνούς Ινστιτούτου Διαστημικής Επιστήμης στην Ελβετία, θεωρεί πως ο Τιτάνας συγκεντρώνει τις περισσότερες πιθανότητες να ανακαλύψουμε ζωή στο ηλιακό μας σύστημα. Δορυφόρος του Κρόνου, ο Τιτάνας διαθέτει ατμόσφαιρα σχετικά μεγάλου πάχους, με κύριο συστατικό το άζωτο, ενώ η επιφάνειά του είναι γεμάτη με «λίμνες» και «θάλασσες» από μεθάνιο.
«Το πιο εντυπωσιακό από όλα είναι όμως πως στο υπέδαφος υπάρχει ένας ωκεανός, που θα μπορούσε να φιλοξενεί κάποιες λιγότερο εξελιγμένες μορφές ζωής», αναφέρει ο ερευνητής στη βρετανική εφημερίδα.
«Ο Τιτάνας πιθανότατα έχει πυρήνα αρκετά θερμό, ώστε να διατηρεί το νερό σε υγρή κατάσταση. Έτσι, δεν είναι απίθανο ένα μείγμα υδρογονανθράκων, που έχουν συντεθεί στην επιφάνεια, να έχει εισχωρήσει στον ωκεανό. Ένα σενάριο ιδανικό για τη δημιουργία ζωής και την ανάπτυξη αποικιών από βακτήρια».
Εκτός όμως από τον Τιτάνα, και ένα ακόμη «φεγγάρι» του Κρόνου προσελκύει την προσοχή των επιστημόνων. Ο λόγος για τον Εγκέλαδο, για τον οποίο δεδομένα από το διαστημόπλοιο Cassini έχουν αποκαλύψει νερό να αναβλύζει στην επιφάνειά του, σχηματίζοντας στήλες ώστε να διαφύγει στο διάστημα.
Το νερό φαίνεται να προέρχεται από έναν ωκεανό στο υπέδαφος, πηγάζοντας μέσα από ρωγμές στο ανάγλυφο του δορυφόρου. Επιπλέον, τα στοιχεία δείχνουν πως σε αυτό το κοίτασμα έχουν σχηματισθεί περίπλοκες οργανικές ενώσεις.
Για πολλούς αστροβιολόγους, ο Εγκέλαδος είναι ο ιδανικότερος προορισμός, αφού το γεγονός ότι το νερό και οι οργανικές ενώσεις σχηματίζουν στήλες μεγάλου ύψους σημαίνει πως ένα σκάφος μπορεί να πάρει δείγματα περνώντας απλώς κοντά από την επιφάνεια του δορυφόρου, χωρίς να χρειάζεται να προσεδαφισθεί σε αυτόν.
Το σκάφος αυτό έχει σχεδιασθεί στα πλαίσια της προτεινόμενης αποστολής Enceladus Life Finder, με σκοπό το ομώνυμο μη επανδρωμένο διαστημόπλοιο όχι μόνο να συλλέξει δείγματα, αλλά και να αναλύσει ψάχνοντας για αμινοξέα, ισότοπα του άνθρακα και άλλα στοιχεία που «προδίδουν» βιολογική δραστηριότητα.
«Πλήγμα» για την Enceladus Life Finder ήταν η πρόσφατη απόφαση της NASA να την αποσύρει από τις μελλοντικές αποστολές μελέτης πλανητών στο ηλιακό σύστημα.
Αν και αυτό σημαίνει σίγουρα πως η «επίσκεψη» στον Εγκέλαδο μετατίθεται 2-3 χρόνια αργότερα, οι επιστήμονες που έχουν σχεδιάσει την αποστολή σκοπεύουν να τροποποιήσουν το πρότζεκτ και να το υποβάλουν ξανά για έγκριση στην αμερικανική διαστημική υπηρεσία.
