ΗΠΑ-ΕΕ-Ρωσία-Κίνα: Δύο ερωτήματα για το παγκόσμιο γεωπολιτικό χάος…
Πώς θα μπορούσε κάποιος σε λίγες γραμμές να εξορθολογίσει την παγκόσμια κατάσταση και να μπορέσει να βγάλει κάποια χρήσιμα συμπεράσματα για το που βαδίζουμε; Με τη παρούσα ανάλυση θέτουμε απλά δύο κρίσιμα –κατά την άποψή μας – ερωτήματα, τα οποία θα πρέπει κάποιος να απαντήσει εάν θα ήθελε να κατανοήσει τα βασικά της σημερινή παγκόσμιας κρίσης.
Του Δρ. Γεωργίου Κ. Φίλη
Τα δύο κατά την άποψή μας ερωτήματα τα οποία εάν πρώτα τεθούν, και ύστερα απαντηθούν μπορούν να δώσουν έναν οδικό χάρτη μέσα στο σημερινό γεωπολιτικό ναρκοπέδιο είναι τα εξής:
>Στην τριγωνική σχέση ΗΠΑ-Ρωσία-Κίνα ποιος μπορεί με σιγουριά να μας πει για το ποιος είναι και το ποιος θεωρείται ως ο κύριος αντίπαλος για τον κάθε ένα από τους παγκόσμιους γεωπολιτικούς δρώντες;
>Στο βασικό δίπολο της Δύσης ΗΠΑ (Αγγλοσαξονικές δυνάμεις)-Γερμανία (Κεντρευρώπη) ποιος μπορεί να μας πει για το κατά πόσον οι σχέσεις είναι συνεργατικές ή αντιθετικές;
Με άλλα λόγια, το παγκόσμιο γεωπολιτικό «σκάκι» θα εκτυλιχτεί στην πραγματική του διάσταση εάν μπορέσουμε να διαγνώσουμε τις προτεραιότητες των γεωπολιτικών δρώντων (ή των ελίτ που τις ελέγχουν): ΗΠΑ-Ρωσία-Κίνα-ΕΕ. Κατ' επέκταση το παραπάνω τετράγωνο συμπαρασύρει και ευρύτερους πολιτικο-οικονομικούς, πολιτισμικούς και στρατιωτικούς συνασπισμούς όπως το ΝΑΤΟ, τον «Αγγλόφωνο»-Αγγλοσαξονικό κόσμο,την Ευρασιατική Ένωση και τον Οργανισμό Συμφώνου Συλλογικής Ασφαλείας (CSTO), το Σύμφωνο Συνεργασίας της Σαγκάης (SCO) αλλά και το Τευτονικό μπλόκ της Κεντρευρώπης, τους BRICS καθώς και το παγκόσμιο ρεβεσιονιστικό Ισλαμιστικό κίνημα είτε με τη μορφή του Σουνιτικού τζιχαντισμού είτε με τη μορφή του Σιιτικού φονταμενταλισμού.
Όπως μπορεί να γίνει κατανοητό, όλο αυτό το συνονθύλευμα συστημικών, υπερσυστημικών και υποσυστημικών γεωπολιτικών δρώντων απαιτεί τόνους μελανιού και χιλιάδες σελίδες για να αναλυθούν. Η αναφορά γίνεται μόνο και μόνο για να καταδειχτεί η πολυπλοκότητα του σύγχρονου διεθνούς συστήματος στο οποίο θα πρέπει κάποιος να επιβιώσει και να αναπτυχθεί.
Επανερχόμενοι στο αρχικά «αρχετυπικά» ερωτήματα μπορούμε μόνο να σημειώσουμε τα εξής:
Αναφορικά με τη σχέση ΗΠΑ-Κίνα-Ρωσία το μέγιστο ερώτημα έχει να κάνει με το ποιον θεωρούν οι ΗΠΑ ως τον βασικό τους γεωπολιτικό αντίπαλο την Κίνα ή τη Ρωσία. Η Ρωσία από την πλευρά της θεωρεί ως βασικό της εχθρό τις ΗΠΑ ή την Κίνα. Το δε Πεκίνο θεωρεί ως πρωταρχικό αντίπαλο τις ΗΠΑ ή τη Ρωσία;
Η απάντηση θεωρείται προφανής για τους περισσοτέρους: «Για τις ΗΠΑ ο πρωταρχικός αντίπαλος είναι η Ρωσία. Από την πλευρά της η Κίνα βλέπει ως εχθρό τις ΗΠΑ ενώ η Ρωσία βλέπει και αυτή ως αντίπαλο την Ουάσιγκτον.» Υπό την παρούσα αντιμετώπιση τα στρατόπεδα είναι εδώ, οι ΗΠΑ αντιμετωπίζουν έναν συνασπισμό της Ρωσίας με την Κίνα. Είναι όμως έτσι τα πράγματα;
Θέτουμε απλά κάποιες παραμέτρους που δυσκολεύουν την εξίσωση:
Αναφορικά με τις ΗΠΑ: Ποιος είναι αυτός που θέτει σε κίνδυνο το παγκόσμιο οικονομικό σύστημα και την πρωτοκαθεδρία των ΗΠΑ και της Δύσης στον πλανήτη; Από ποιον ακριβώς εξαρτάται οικονομικά η Ουάσιγκτον, και για ποιον λόγο το κέντρο βάρους της στρατιωτικής και διπλωματικής της ισχύος μετακινείται προς τον Ειρηνικό; Τελικά όλα αυτά γίνονται για να αποτραπεί σε οικονομικό και πολιτικό επίπεδο η Ρωσία ή μήπως η Κίνα;
Αναφορικά με τη Ρωσία: Τελικά η Μόσχα για τί ακριβώς ανησυχεί ή θα πρέπει να ανησυχεί περισσότερο, για την εξάπλωση του ΝΑΤΟ στην ανατολική Ευρώπη και την αντιπυραυλική ασπίδα ή για την ενδυνάμωση της Κίνας σε όλη τη περιοχή που συνορεύει με τη Ρωσία και την Κεντρική Ασία; Αλήθεια, στη Σιβηρία πόσα εκατομμύρια Κινέζοι δουλεύουν, και ποια η πληθυσμιακή και οικονομική ισορροπία στο πλέον ευαίσθητο κομμάτι της ρωσικής γης, την ανατολική Σιβηρία. Γιατί άραγε υπάρχουν πολλοί στη Ρωσία που από τη δεκαετία του '90 έκρουαν τον κώδωνα του κινδύνου αναφορικά με τη μεταφορά στρατιωτικής τεχνογνωσίας στο Πεκίνο;
Τελικά από ποιον κινδυνεύει δυνητικά το ρωσικό έδαφος, από την επίθεση μίας ΝΑΤΟϊκής Λιθουανίας για τη κατάληψη της Αγίας Πετρούπολης ή από μία ρεβιζιονιστική Κίνα η οποία για να αποκτήσει ενεργειακή αυτάρκεια και «ζωτικό χώρο» για τα εκατοντάδες εκατομμύρια των κατοίκων της θα υλοποιούσε το όραμα πολλών στο Πεκίνο, δηλαδή την κατάληψη της Ανατολικής Σιβηρίας από την ίδια;
Αναφορικά με την Κίνα: Ποιον άραγε το Πεκίνο θα επιλέξει σε μία δυνητική διαμάχη Ρωσίας-Δύσης ως αντίπαλο, αυτόν από τον οποίο δεν μπορεί να επιτύχει κανένα εδαφικό όφελος αλλά θα μπορούσε να χτυπήσει οικονομικά και να τον συνθλίψει ή αυτόν από τον οποίο θα μπορούσε να αποκτήσει τεράστιο εδαφικό όφελος αλλά και να τον ελέγχει εμμέσως οικονομικά με τις συμφωνίες που έχει μαζί του; Τι είναι ποιο σημαντικό για το Πεκίνο η περιοχή του Ντόνιετσκ και η Γάζα ή η Ανατολική Σιβηρία και ο Ειρηνικός;
Επιπροσθέτως, έχει ποτέ αναρωτηθεί κάποιος το πώς οι Κινέζοι θέλουν να «απαντήσουν» στις ταπεινώσεις που έχουν γνωρίσει κατά τον 19ο και τον 20ο αιώνα από τις «αποικιοκρατικές» δυνάμεις της Δύσης, συμπεριλαμβανομένης και της Ρωσίας;
Και μόνο με βάση αυτές τις απλές σκέψεις μπορεί να γίνει κατανοητό πως το τρίγωνο ΗΠΑ-Ρωσία-Κίνα μπορεί να φαίνεται ως μία απλή εξίσωση εάν κάποιος λάβει υπόψη του την Ουκρανία, τον Ισλαμικό εξτρεμισμό, και τον Οικονομικό ανταγωνισμό ΑΛΛΑ σε όρους ΑΜΕΣΗΣ ανοιχτής και βίαιης σύγκρουσης τότε τα «ζευγάρια» που «σταυρώνουν» είναι πολύπλοκα και ίσως να μας περιμένουν εκπλήξεις... με κυριότερη αυτής της στάσης της Κίνας σε ένα ενδεχόμενο αποκαλυπτικό σενάριο.
Αναφορικά με το δίπολο ΗΠΑ (Αγγλοσαξονικός Κόσμος) – Γερμανική Ευρώπη να αναφέρουμε τα εξής:
Κατά πόσον η σύμπλευση ΗΠΑ και Βερολίνου είναι αγαστή και συμπαγής τόσο σε οικονομικά όσο και σε γεωπολιτικά ζητήματα όταν είναι εμφανής η διαφορά σε θέματα όπως η Ελλάδα αλλά και η Ουκρανία; H διαφορά αντιμετώπισης του θέματος της Ελλάδας από το ΔΝΤ και τους Ευρωπαίους εταίρους είναι εμφανέστατη και έχουμε αναφερθεί στο παρελθόν πολλάκις. Η βαθιά ενεργειακή συνεργασία Γερμανίας-Ρωσίας είναι εξίσου προφανής.
Επιπροσθέτως, πως είναι κάποιος τόσο σίγουρος πως οι Αγγλοσάξονες αφού πολέμησαν δύο παγκοσμίους πολέμους για να μη γίνει γερμανική η Ευρώπη θα επιτρέψουν το όνειρο του Βερολίνου να γίνει πραγματικότητα μέσω της επίτευξης των... πρωτογενών πλεονασμάτων στις χώρες της Μεσογείου;
Με βάση όλα τα παραπάνω ελπίζουμε να έχουμε καταστήσει κατανοητό πως επιφανειακές βεβαιότητες με τις οποίες μας κατακλύζουν το τελευταίο διάστημα ίσως και να μην είναι τόσο... βέβαιες, ενώ ενδεχομένως, με την περεταίρω εξέλιξη των γεγονότων να μας περιμένουν εκπλήξεις.
Η «Αραβική Άνοιξη», η Ουκρανία, η Συρία και τα τεκταινόμενα στο Ιράκ αποτελούν κομμάτια του ιδίου πάζλ. Η κρίση μπορεί ανά πάσα στιγμή να κλιμακωθεί και να οδηγηθούμε σε ακόμα πιο θερμές καταστάσεις, όμως το πώς ακριβώς θα διαμορφωθούνε οι συμμαχίες στο τετράγωνο ΗΠΑ-Ρωσία-Κίνα-ΕΕ (και σε κάθε μία χώρα της Ένωσης χωριστά), είναι ένα ζητούμενο το οποίο δεν βασίζεται σε συζητήσεις καφενείου αλλά άπτεται παραμέτρων πολύ πιο βαθιών από αυτές τις οποίες βλέπουμε να εκτυλίσσονται μπροστά στα μάτια μας τους τελευταίους μήνες.
Όπως μπορεί να γίνει αντιληπτό στόχος του σημειώματος είναι να τεθούν κάποια ενδεικτικά ερωτήματα και να συνεισφέρουμε στη σκέψη των αναγνωστών. Αυτό που θέλουμε να τονίσουμε, είναι να ότι η αλήθεια και η πραγματικότητα είναι πιο πολύπλοκη από ένα απλό «άσπρο-μαύρο» και ένα ακόμα πιο αφελές «καλός-κακός».
