Μπορούν τα μυρμήγκια να μας σώσουν από την κλιματική αλλαγή;
Μήπως τα μυρμήγκια μπορούν να σώσουν τη Γη από την επικείμενη καταστροφή της λόγω κλιματικής αλλαγής; Πιθανότατα ναι, απαντούν ερευνητές από το Πολιτειακό Πανεπιστήμιο της Αριζόνας στο Τέμπε.
Πολλά μυρμήγκια, πιο... δροσερό κλίμα
Ενα μέσο μυρμήγκι δεν ζει περισσότερο από ένα έτος, ωστόσο ένα μακροχρόνιο πείραμα που επικεντρωνόταν στην επίδραση των συγκεκριμένων εντόμων στο έδαφος έδειξε πως όσο ο αριθμός των μυρμηγκιών μεγαλώνει τόσο περισσότερο «δροσίζεται» η Γη.
«Τα μυρμήγκια αλλάζουν το περιβάλλον» ανέφερε ο συγγραφέας της μελέτης Ρόναλντ Ντορν, γεωλόγος του Πανεπιστημίου της Αριζόνας. Ο ίδιος και η ομάδα του ανακάλυψαν πως ορισμένα είδη μυρμηγκιών διασπούν ορυκτά προκειμένου να εκλυθεί ανθρακικό ασβέστιο (περιέχεται κυρίως στους ασβεστόλιθους). Κατά τη διάρκεια αυτής της διαδικασίας παγιδεύεται και αφαιρείται μικρή ποσότητα διοξειδίου του άνθρακα από την ατμόσφαιρα.
Αυτό το «εργοστάσιο» παραγωγής ασβεστόλιθου αποτελεί μια εκδοχή σε μικρή κλίμακα της διαδικασίας ψύξης του πλανήτη η οποία λαμβάνει χώρα στους ωκεανούς και αφορά αποθήκευση του άνθρακα στα βάθη τους. Οι ασβεστόλιθοι των ωκεανών «κρατούν» μέσα τους περισσότερο άνθρακα από αυτόν που υπάρχει σήμερα στην ατμόσφαιρα.
Το πείραμα της άμμου
Ο δρ Ντορν ανακάλυψε τη μοναδική ιδιότητα των μυρμηγκιών να ρυθμίζουν το κλίμα παρακολουθώντας την... άμμο. Στην αρχή της καριέρας του, πριν από 25 χρόνια, έθαψε άμμο σε έξι σημεία των ορέων Καταλίνα στην Αριζόνα καθώς και στο φαράγγι Πάλο Ντούρο στο Τέξας. Κάθε πέντε χρόνια αφαιρούσε λίγη άμμο από τα σημεία όπου ήταν θαμμένη και μετρούσε πόσο τα ορυκτά ολιβίνη και πλαγιόκλαστα (τα πλαγιόκλαστα είναι τα πιο διαδεδομένα πετρογενετικά ορυκτά) είχαν διασπαστεί από την έκθεσή τους στο νερό, στη δραστηριότητα εντόμων καθώς και στα χημικά από τις ρίζες δέντρων.
Τα πειράματα αυτά τα οποία δημοσιεύονται στο επιστημονικό έντυπο «Geology» αποκάλυψαν ότι τα μυρμήγκια διασπούν τα ορυκτά 50 ως 300 φορές ταχύτερα σε σύγκριση με τη φυσική διαδικασία διάσπασης της άμμου στο έδαφος. Παράλληλα, τα μυρμήγκια συσσώρευαν ασβεστόλιθο μέσα στις φωλιές τους. Ο δρ Ντορν εκτιμά ότι τα μυρμήγκια αφαιρούν ασβέστιο και μαγνήσιο από τα ορυκτά και τα χρησιμοποιούν για να δημιουργήσουν ασβεστόλιθο. Κατά τη διάρκεια της διαδικασίας αυτής όμως παγιδεύουν το διοξείδιο του άνθρακα μέσα στην πέτρα. Η «μεταμόρφωση» πιθανότατα συμβαίνει όταν τα μυρμήγκια γλείφουν τους κόκκους της άμμου προκειμένου να τους κολλήσουν στα τοιχώματα της φωλιάς τους, σε κάθε περίπτωση όμως όλη αυτή η ιεροτελεστία, κατά τον επιστήμονα, αποτελεί ένα επιστημονικό μυστήριο.
«Δεν γνωρίζουμε τι ακριβώς συμβαίνει, αν δηλαδή τα μυρμήγκια γλείφουν την άμμο, αν στην όλη διαδικασία παίζουν ρόλο βακτήρια στο έντερό τους ή μύκητες που αναπτύσσονται στις αποικίες τους» σημείωσε ο δρ Ντορν στην ιστοσελίδα επιστημονικών ειδήσεων LiveScience. Τα νέα ευρήματα δεν αποκαλύπτουν πάντως πόσο διοξείδιο του άνθρακα... λείπει από την ατμόσφαιρα χάρη στα μυρμήγκια. «Είναι πολύ, πολύ νωρίς για να εξαγάγουμε τέτοια συμπεράσματα» σημειώνει ο ειδικός.
Απομάκρυνση σημαντικών ποσοτήτων διοξειδίου του άνθρακα
Παρότι σε αυτή τη φάση μπορούμε να κάνουμε μόνο υποθέσεις, ο δρ Ντορν πιστεύει ότι όλα αυτά τα μυρμήγκια που δουλεύουν σαν... ορχήστρα πιθανότατα έχουν απομακρύνει σημαντικές ποσότητες διοξειδίου του άνθρακα από την ατμόσφαιρα από τότε που άρχισε να μεγαλώνει ο αριθμός τους με αφετηρία 65 εκατομμύρια χρόνια πριν. Οκτώ είδη μυρμηγκιών είναι γνωστό ότι εκκρίνουν ανθρακικό ασβέστιο σε κάποια μορφή. Ο Εντουαρντ Οσμπορν Γουίλσον, καθηγητής στο Πανεπιστήμιο Χάρβαρντ, βιολόγος που ειδικεύεται στα μυρμήγκια, είχε κάποτε εκτιμήσει ότι η συνολική βιομάζα των μυρμηγκιών στη Γη είναι αντίστοιχη με εκείνη των ανθρώπων.
Σύμφωνα με τον Ντέιβιντ Σβάρτζμαν, γεωχημικό στο Πανεπιστήμιο Χάουαρντ στην Ουάσιγκτον, ο οποίος δεν συμμετείχε στη μελέτη, τα νέα ευρήματα έχουν βάση. «Σαφώς απαιτούνται περισσότερες έρευνες σχετικά με τον ρόλο των μυρμηγκιών και άλλων ζώων στη "διαχείριση" του εδάφους και τελικώς του κλίματος, αλλά σε κάθε περίπτωση φαίνεται ότι υπάρχουν ζώα που συντελούν στη ρύθμιση του κλίματος» ανέφερε ο δρ Σβάρτζμαν στο LiveScience.
Πολλά μυρμήγκια, πιο... δροσερό κλίμα
Ενα μέσο μυρμήγκι δεν ζει περισσότερο από ένα έτος, ωστόσο ένα μακροχρόνιο πείραμα που επικεντρωνόταν στην επίδραση των συγκεκριμένων εντόμων στο έδαφος έδειξε πως όσο ο αριθμός των μυρμηγκιών μεγαλώνει τόσο περισσότερο «δροσίζεται» η Γη.
«Τα μυρμήγκια αλλάζουν το περιβάλλον» ανέφερε ο συγγραφέας της μελέτης Ρόναλντ Ντορν, γεωλόγος του Πανεπιστημίου της Αριζόνας. Ο ίδιος και η ομάδα του ανακάλυψαν πως ορισμένα είδη μυρμηγκιών διασπούν ορυκτά προκειμένου να εκλυθεί ανθρακικό ασβέστιο (περιέχεται κυρίως στους ασβεστόλιθους). Κατά τη διάρκεια αυτής της διαδικασίας παγιδεύεται και αφαιρείται μικρή ποσότητα διοξειδίου του άνθρακα από την ατμόσφαιρα.
Αυτό το «εργοστάσιο» παραγωγής ασβεστόλιθου αποτελεί μια εκδοχή σε μικρή κλίμακα της διαδικασίας ψύξης του πλανήτη η οποία λαμβάνει χώρα στους ωκεανούς και αφορά αποθήκευση του άνθρακα στα βάθη τους. Οι ασβεστόλιθοι των ωκεανών «κρατούν» μέσα τους περισσότερο άνθρακα από αυτόν που υπάρχει σήμερα στην ατμόσφαιρα.
Το πείραμα της άμμου
Ο δρ Ντορν ανακάλυψε τη μοναδική ιδιότητα των μυρμηγκιών να ρυθμίζουν το κλίμα παρακολουθώντας την... άμμο. Στην αρχή της καριέρας του, πριν από 25 χρόνια, έθαψε άμμο σε έξι σημεία των ορέων Καταλίνα στην Αριζόνα καθώς και στο φαράγγι Πάλο Ντούρο στο Τέξας. Κάθε πέντε χρόνια αφαιρούσε λίγη άμμο από τα σημεία όπου ήταν θαμμένη και μετρούσε πόσο τα ορυκτά ολιβίνη και πλαγιόκλαστα (τα πλαγιόκλαστα είναι τα πιο διαδεδομένα πετρογενετικά ορυκτά) είχαν διασπαστεί από την έκθεσή τους στο νερό, στη δραστηριότητα εντόμων καθώς και στα χημικά από τις ρίζες δέντρων.
Τα πειράματα αυτά τα οποία δημοσιεύονται στο επιστημονικό έντυπο «Geology» αποκάλυψαν ότι τα μυρμήγκια διασπούν τα ορυκτά 50 ως 300 φορές ταχύτερα σε σύγκριση με τη φυσική διαδικασία διάσπασης της άμμου στο έδαφος. Παράλληλα, τα μυρμήγκια συσσώρευαν ασβεστόλιθο μέσα στις φωλιές τους. Ο δρ Ντορν εκτιμά ότι τα μυρμήγκια αφαιρούν ασβέστιο και μαγνήσιο από τα ορυκτά και τα χρησιμοποιούν για να δημιουργήσουν ασβεστόλιθο. Κατά τη διάρκεια της διαδικασίας αυτής όμως παγιδεύουν το διοξείδιο του άνθρακα μέσα στην πέτρα. Η «μεταμόρφωση» πιθανότατα συμβαίνει όταν τα μυρμήγκια γλείφουν τους κόκκους της άμμου προκειμένου να τους κολλήσουν στα τοιχώματα της φωλιάς τους, σε κάθε περίπτωση όμως όλη αυτή η ιεροτελεστία, κατά τον επιστήμονα, αποτελεί ένα επιστημονικό μυστήριο.
«Δεν γνωρίζουμε τι ακριβώς συμβαίνει, αν δηλαδή τα μυρμήγκια γλείφουν την άμμο, αν στην όλη διαδικασία παίζουν ρόλο βακτήρια στο έντερό τους ή μύκητες που αναπτύσσονται στις αποικίες τους» σημείωσε ο δρ Ντορν στην ιστοσελίδα επιστημονικών ειδήσεων LiveScience. Τα νέα ευρήματα δεν αποκαλύπτουν πάντως πόσο διοξείδιο του άνθρακα... λείπει από την ατμόσφαιρα χάρη στα μυρμήγκια. «Είναι πολύ, πολύ νωρίς για να εξαγάγουμε τέτοια συμπεράσματα» σημειώνει ο ειδικός.
Απομάκρυνση σημαντικών ποσοτήτων διοξειδίου του άνθρακα
Παρότι σε αυτή τη φάση μπορούμε να κάνουμε μόνο υποθέσεις, ο δρ Ντορν πιστεύει ότι όλα αυτά τα μυρμήγκια που δουλεύουν σαν... ορχήστρα πιθανότατα έχουν απομακρύνει σημαντικές ποσότητες διοξειδίου του άνθρακα από την ατμόσφαιρα από τότε που άρχισε να μεγαλώνει ο αριθμός τους με αφετηρία 65 εκατομμύρια χρόνια πριν. Οκτώ είδη μυρμηγκιών είναι γνωστό ότι εκκρίνουν ανθρακικό ασβέστιο σε κάποια μορφή. Ο Εντουαρντ Οσμπορν Γουίλσον, καθηγητής στο Πανεπιστήμιο Χάρβαρντ, βιολόγος που ειδικεύεται στα μυρμήγκια, είχε κάποτε εκτιμήσει ότι η συνολική βιομάζα των μυρμηγκιών στη Γη είναι αντίστοιχη με εκείνη των ανθρώπων.
Σύμφωνα με τον Ντέιβιντ Σβάρτζμαν, γεωχημικό στο Πανεπιστήμιο Χάουαρντ στην Ουάσιγκτον, ο οποίος δεν συμμετείχε στη μελέτη, τα νέα ευρήματα έχουν βάση. «Σαφώς απαιτούνται περισσότερες έρευνες σχετικά με τον ρόλο των μυρμηγκιών και άλλων ζώων στη "διαχείριση" του εδάφους και τελικώς του κλίματος, αλλά σε κάθε περίπτωση φαίνεται ότι υπάρχουν ζώα που συντελούν στη ρύθμιση του κλίματος» ανέφερε ο δρ Σβάρτζμαν στο LiveScience.
