Δορυφόρος που χαρτογράφησε τη βαρύτητα ετοιμάζεται για πύρινο τέλος

Μια φλεγόμενη μάζα από παλιοσίδερα βάρους εκατοντάδων κιλών θα συντριβεί τις επόμενες εβδομάδες σε μια άγνωστη προς το παρόν περιοχή του πλανήτη. Θα είναι τα απομεινάρια του Goce, ενός ασυνήθιστου, «αεροδυναμικού» δορυφόρου που χαρτογράφησε το βαρυτικό πεδίο της Γης. Το σκάφος του ενός τόνου κινείται σε ύψος μόλις 224 χιλιομέτρων μετρώντας τις απειροελάχιστες διακυμάνσεις της βαρύτητας σε όλη την επιφάνεια της Γης. Στο χαμηλό αυτό ύψος δέχεται την τριβή των ανώτερων στρωμάτων της ατμόσφαιρας, γι΄αυτό και έχει ασυνήθιστο σχήμα που περιορίζει τις εξωτερικές επιδράσεις.

Η ευρωπαϊκή διαστημική υπηρεσία ESA υπολογίζει ότι ο κινητήρας ιόντων του Goce θα εξαντλήσει το αέριο ξένο με το οποίο λειτουργεί στις 16 ή 17 Οκτωβρίου. Η τροχιά του δορυφόρου θα αρχίσει τότε να φθίνει και θα τον φέρνει ολοένα και πιο κοντά στην επιφάνεια.

Είναι ωστόσο δύσκολο να υπολογιστεί πότε και πού θα εισέλθει ο Goce στην ατμόσφαιρα -αυτό ίσως είναι ευκολότερο να υπολογιστεί μετά την απενεργοποίηση του κινητήρα.

Η ESA εκτιμά πάντως ότι το μεγαλύτερο μέρος του σκάφους θα καταστραφεί φλεγόμενο στην ατμόσφαιρα και μόνο 250 κιλά συντριμμιών, συνολικά 40 με 50 κομμάτια, θα φτάσουν μέχρι το έδαφος ή τη θάλασσα, ανάλογα με την περιοχή της συντριβής.

O δορυφόρος θα παρακολουθείται πάντως στενά όχι μόνο από την ESA αλλά και την Διεθνή Συντονιστική Επιτροπή Διαστημικών Σκουπιδιών.

«Το μεγαλύτερο μέρος που θα φτάσει μέχρι την επιφάνεια θα είναι το κεντρικό όργανο του δορυφόρου», το οποίο περιλαμβάνει εξαιρετικά ανθεκτικά υλικά από άνθρακα, δήλωσε ο Ρουν Φλόμεργκαγκεν, διαχειριστής της αποστολής.

Στα τρία χρόνια λειτουργίας του, ο Goce δημιούργησε έναν χάρτη του βαρυτικού πεδίου που εμφανίζει τη Γη με ένα παράξενο, ακανόνιστο σχήμα (ένθετη αριστερά).

Αντίθετα από ό,τι θα φανταζόταν κανείς, η δύναμη της βαρύτητας δεν είναι ίδια σε όλη την επιφάνεια του πλανήτη -το βάρος ενός οποιουδήποτε σώματος αλλάζει απειροελάχιστα από περιοχή σε περιοχή.

Η απόσταση από το κέντρο της Γης είναι ένας μόνο από τους παράγοντες που επηρεάζουν τη δύναμη της βαρύτητας· άλλος βασικός παράγοντας είναι κατανομή της μάζας στον πλανήτη, η οποία δεν είναι καθόλου ομοιόμορφη.

Το εσωτερικό της Γης δεν είναι ομοιογενές, αφού τα υπόγεια πετρώματα ποικίλλουν σημαντικά σε πυκνότητα. Το πάχος του φλοιού επίσης δεν είναι σταθερό, αφού, για παράδειγμα, τα Ιμαλάια συγκεντρώνουν μεγαλύτερη μάζα σε σχέση με το βυθό των ωκεανών.

Ένας άλλος παράγοντας που δημιουργεί απειροελάχιστες διακυμάνσεις της βαρύτητας είναι η κίνηση των ωκεανών, ένα φαινόμενο για το οποίο ο Goce αναμένεται να προσφέρει πολύτιμα νέα δεδομένα.

Πηγή