Και όμως η Σαχάρα είχε ποτάμια

Πριν από 100.000 χρόνια τρία μεγάλα ποτάμια έρεαν στη έρημο Σαχάρα και ήσαν αυτά που βοήθησαν σημαντικά τους αφρικανούς προγόνους μας να κινηθούν προς Βορρά και να μεταναστεύσουν έως την Μεσόγειο και τελικά στην Ευρώπη. Οι ερευνητές, με επικεφαλής τον υδρολόγο Τόμας Κούλτχαρντ του πανεπιστημίου του Χαλ, που έκαναν τη σχετική δημοσίευση στο περιοδικό "PLoS ONE", εκτιμούν ότι τουλάχιστον το ένα ποτάμιο σύστημα, το πιο δυτικό με την ονομασία Ιρχαρχάρ, είχε πλάτος 100 χιλιομέτρων (τα άλλα δύο ποτάμια αποκαλούνται Σαχάμπι και Κούφρα).

Οι προσομοιώσεις των παλαιοκλιματολογικών δεδομένων της Σαχάρας σε ηλεκτρονικούς υπολογιστές δείχνουν ότι, εκτός από τα ποτάμια, στην περιοχή της σημερινής βορειοανατολικής Λιβύης υπήρχαν επίσης μεγάλες λιμνοθάλασσες και υγροβιότοποι, μερικοί από τους οποίους είχαν έκταση πάνω από 70.000 τετραγωνικά χιλιόμετρα.

"Είναι συναρπαστικό να σκέφτεται κανείς πως πριν από 100.000 χρόνια τρεις τεράστιοι ποταμοί διέσχιζαν μία απόσταση 1.000 χιλιομέτρων μέσω της ερήμου Σαχάρας έως την Μεσόγειο και ότι οι πρόγονοί μας περπατούσαν κατά μήκος τους" δήλωσε ο Κούλτχαρντ.

Προηγούμενες μελέτες έχουν καταλήξει στο συμπέρασμα ότι οι Αφρικανοί ταξίδεψαν κατά μήκος των οροσειρών της Σαχάρας σε αναζήτηση πιο εύφορων εδαφών στη Μεσόγειο, όμως παραμένει αντικείμενο επιστημονικής διαμάχης πότε, πού και πώς ακριβώς έγιναν αυτές οι μετακινήσεις ανθρώπων προς το βορρά. Οι διαδοχικές ομάδες των «εμφρόνων ανθρώπων» (Homo sapiens) μπορεί να ακολούθησαν μία μόνο διαδρομή ή πολλές εναλλακτικές. Η νέα μελέτη εκτιμά ότι η ύπαρξη πράσινων διαδρόμων με άφθονο νερό και τροφή έπαιξε ζωτικό ρόλο στις μεταναστεύσεις.

Αν και σήμερα η Σαχάρα δέχεται ελάχιστες βροχοπτώσεις, οι αρχαιολόγοι έχουν βρει ενδείξεις ότι κάποτε η έρημος κατοικείτο. Μεταξύ άλλων, έχουν βρεθεί λίθινα εργαλεία στην περιοχή του αρχαίου ποταμού Ιρχαρχάρ, που σήμερα αποτελεί μια θάλασσα άμμου.

Άλλοι πάντως επιστήμονες, όπως ο Κρις Σίνγκερ του Μουσείου Φυσικής Ιστορίας του Λονδίνου, θεωρούν μάλλον απίθανη μια μετακίνηση των προγόνων μας μέσω της καρδιάς της Αφρικής και της Σαχάρας, ακόμα κι αν υπήρχαν όντως τα αρχαία ποτάμια. Αντίθετα, πιστεύουν ότι οι προϊστορικοί άνθρωποι κινήθηκαν κυρίως από τα δύο άκρα της Αφρικής, το δυτικό και το ανατολικό.

Πηγή