Σεληνόχημα-1: η αποστολή συνεχίζεται

Η σοβιετική διαπλανητική συσκευή Σεληνόχημα-1, που είχε προσεδαφιστεί στην επιφάνεια της Σελήνης το 1970, «ξαναμίλησε»... Από αυτό λήφθηκε αντανακλασμένο σήμα λέιζερ, που απεστάλη από παρατηρητήριο στη Γαλλία. Με τη βοήθεια τέτοιων ηχητικών σημάτων οι επιστήμονες ελπίζουν να λάβουν πιο ακριβή στοιχεία για τις παραμέτρους περιστροφής του δορυφόρου μας και της εσωτερικής του δομής. Την εποχή τους οι Σοβιετικοί σχεδιαστές εγκατέστησαν στο σεληνόχημα ένα γωνιακό ανακλαστήρα, που τους έδωσαν οι Γάλλοι ομόλογοί τους. Αυτός ο απλός μηχανισμός βρίσκεται στην επιφάνεια του σεληνοχήματος και αντανακλά οποιεσδήποτε ακτίνες. Φυσικά, σε αντίθεση από τον καθρέπτη, ο ανακλαστήρας επιστρέφει την ακτίνα πίσω στο ίδιο σημείο, από το οποίο ξεκίνησε. Δηλαδή ο στόχος είχε διατυπωθεί απλά: έπρεπε να «φωτιστεί το σεληνόχημα με ακτίνα λέιζερ και να ληφθεί από αυτό αντανάκλαση. Στην πραγματικότητα αυτό είναι πολύ πιό δύσκολο – να βρεις από τη Γη με λεπτή ακτίνα το σοβιετικό αυτοκινούμενο ρομπότ (σεληνόχημα) είναι σχεδόν το ίδιο, με το να χτυπήσεις ένα μικρό νόμισμα από απόσταση μερικών χιλιομέτρων.

Οι Γάλλοι αυτό το κατάφεραν. Διόμισι δευτερόλεπτα αργότερα μια αμυδρή ηχώ της παλμικής ακτίνας επέτρεψε στη Γη. Μετρώντας την καθυστέρηση του σήματος με ατομικό ρολόι μπορείτε να μάθετε για τη Σελήνη κάτι το νέο, λέει ο Διευθυντής του εργαστηρίου του Ινστιτούτου Διαστημικών Ερευνών Ίγκορ Μιτροφάνοφ:

Αν εκπέμψετε ένα βραχύ παλμό, ο οποίος μετά επιστρέφει σε σας, και μετρήσετε το χρόνο που χρειάστηκε για να επιστρέψει, θα πάρετε με υψηλή ακρίβεια την απόσταση από το σημείο, στο οποίο βρίσκεται ο ανακλαστήρας στο σεληνόχημα. Νομίζω ότι μπορεί να εξακριβωθεί η ταλάντωση – μια ειδική κίνηση της Σελήνης. Όμως γι΄αυτό το σκοπό πρέπει να γίνουν μερικές μετρήσεις.

Όσο κι αν αυτό είναι παράξενο, όμως το μέρος, όπου έχει σταματήσει για πάντα το σεληνόχημα, για πολύ καιρό το ήξεραν κατά προσέγγιση. Με επίγεια τηλεσκόπια είναι αδύνατο να το δεις. Ήταν γνωστό ότι μετά την προσελήνωση διένυσε πάνω από 10 χλμ. Και μόνο το 2010 το πρόσεξαν σε μερικές φωτογραφίες ενός αμερικανικού σεληνιακού δορυφόρου. Αφού προσδιόρισαν γρήγορα τις συντεταγμένες του, οι Αμερικανοί τότε μπόρεσαν να το «φωτίσουν» με λέιζερ. Αυτό συνέβηκε για πρώτη φορά από το 1971, που διακόπηκε η επικοινωνία του σεληνοχήματος με το σοβιετικό κέντρο ελέγχου. Το σήμα από τη συσκευή ήταν πολύ πιο δυνατό, σε σύγκριση με άλλους ανακλαστήρες στη Σελήνη, που είχαν αφήσει τα πληρώματα των διαστημοπλοίων «Απόλλων».

Τώρα η απόσταση από το σεληνόχημα έχει υπολογιστεί με ακρίβεια ενός χιλιοστού. Η παραμικρή αλλαγή της θα διαλευκάνει τις ιδιομορφίες της σεληνιακής τροχιάς και ακόμα και την ιστορία του συστήματος Γης-Σελήνης. Για παράδειγμα, οι μετρήσεις με λέιζερ έχουν δείξει ότι η Σελήνη απομακρύνεται από τη Γη κατά 38 χιλιοστά το έτος. Όμως ξεκάθαρη απάντηση δεν υπάρχει. Σύμφωνα με μια εκδοχή, μειώνεται η μάζα και η δύναμη της βαρύτητας της Γης λόγω του ότι αυτή χάνει ατμόσφαιρα. Πριν εκατομμύρια χρόνια αυτό συνέβαινε με τον Άρη.

Οι επιστήμονες και της Ρωσίας και της Αμερικής είναι πεπεισμένος ότι μετά από 40 χρόνια σιωπής η σοβιετική συσκευή θα αποκαλύψει ακόμη πολλά μυστικά. Η αποστολή του Σεληνοχήματος-1 συνεχίζεται.

Πηγή