Αλέξανδρος στους θρύλους της παγκόσμιας μυθιστορίας
Οι πάμπολλοι θρύλοι που ακολουθούν τον μόνο όντως Μεγάλο της Ιστορίας, ξεκινούν πολύ πριν τη γέννηση του...
Ο Ψευδο-Καλλισθένης αφηγείται πως η Ολυμπιάδα ήταν πολύ πικραμένη επειδή δε μπορούσε να κάνει παιδιά και γι’ αυτό το λόγο φοβόταν πως θα την αφήσει ο Φίλιππος, ο οποίος, πάντα σύμφωνα με την αφήγηση του Ψευδο-Καλλισθένη, απαίτησε από αυτήν να βρει τρόπο να του κάνει παιδί, ειδάλλως δε ήθελε να την ξαναδεί.
Η Ολυμπιάδα καταφεύγει στη βοήθεια του Εκτεναβού, ενός Αιγύπτιου μάγου/αστρονόμου ο οποίος ήταν βασιλιάς στην Αίγυπτο όμως αναγκάστηκε να αφήσει το βασίλειο του και να καταφύγει στη Μακεδονία όταν δέχθηκε επίθεση από Πέρσες, Ίβηρες και άλλους εισβολείς. Αυτός την πείθει πως θα καλέσει τον Άμμων-Δία με τη μαγική του τέχνη, από τον οποίο και θα αποκτήσει αρσενικό παιδί.
Ο Άμμων εμφανίζεται τη νύχτα ως τράγος μεγαλοκέρατος και συνευρίσκεται μαζί της. Δεν είναι άλλος όμως από τον Εκτεναβό, μεταμορφωμένο, ο οποίος κατορθώνει με αυτό τον τρόπο και μετά από πολλές νυχτερινές επισκέψεις στο κρεβάτι της Ολυμπιάδας να την αφήσει έγκυο.. το παιδί φυσικά, πάντα σύμφωνα με την αφήγηση του Ψευδο-Καλλισθένη, δεν είναι άλλο από τον Αλέξανδρο.
Σύμφωνα με μια άλλη εκδοχή, η οποία επικράτησε λόγω των ιστορικών στοιχείων που εμπεριέχει, η Ολυμπιάδα ήταν αυτή που ίδρυσε τη Σχολή Μυστηρίων στη Σαμοθράκη και λέγεται ότι ήταν ειδικά αφιερωμένη στον Άμμων-Δία, το Αιγυπτιακό δηλαδή αντίστοιχο του Έλληνα Θεού.
Το πεπρωμένο τόσο του Φιλίππου όσο και ολόκληρου του κόσμου, σφραγίστηκε με την επίσκεψη του στη Σαμοθράκη, όπου γνώρισε την Ολυμπιάδα, η οποία έγινε γυναίκα του και μητέρα του Αλέξανδρου.
Τη νύχτα πριν την ολοκλήρωση του γάμου τους, η Ολυμπιάδα είδε στον ύπνο της πως ένας κεραυνός έπεσε πάνω στο σώμα της. Ο ίδιος ο Φίλιππος δε, ονειρεύτηκε πριν τη γέννηση του Αλέξανδρου πως σφράγισε το σώμα της γυναίκας του με μια σφραγίδα, της οποίας το αποτύπωμα ήταν αυτό ενός λιονταριού.
Ο Αρίστανδρος από την Τελμεσσό, σκεπτόμενος πόσο παράξενο ήταν να σφραγίζει κανείς κάτι που ήταν κενό, τον διαβεβαίωσε πως το όνειρο σήμαινε ότι η βασίλισσα ήταν έγκυος με αγόρι το οποίο μια μέρα θα αποδεικνυόταν τόσο δυνατό και γενναίο όπως ένα λιοντάρι.
Αρκετό καιρό μετά το γάμο τους ο Φίλιππος βρήκε ένα ερπετό να κοιμάται στο πλάι της Ολυμπιάδας. Το γεγονός αυτό λέγεται πως έκανε τον Φίλιππο να πάψει να την επιθυμεί, είτε επειδή τη αντιμετώπιζε ως γητεύτρια είτε επειδή θεωρούσε πως έχει σχέσεις με ένα θεό.
Όπως και να είχαν τα πράγματα όμως, σε όλη τη διάρκεια της ζωής του, και αιώνες μετά το θάνατό του, ο Αλέξανδρος θεωρούνταν γιος του Άμμων, κάτι που και ο ίδιος αποδέχτηκε ως πραγματικότητα και γι’ αυτό το λόγο επιθυμούσε από τα χρόνια της νιότης του να επισκεφθεί το ναό του “πατέρα” του στην όαση της Σίβα, στην Αίγυπτο.
Ήταν αυτή του η επιθυμία που τον οδήγησε στην Αίγυπτο και σε αυτή την επίσκεψη οφείλει η πόλη της Αλεξάνδρειας την ύπαρξη της.
Ο Αλέξανδρος γεννήθηκε στις 6 του μήνα Εκατομβαιώνα, τον οποίο οι Μακεδόνες ονόμαζαν Λώϊο, την ίδια μέρα που κάηκε ο ναός της Άρτεμης στην Έφεσο.
Ο Ηγεσίας από τη Μαγνησία μας λέει ότι ο ναός πήρε φωτιά και κάηκε γιατί η θεά του έλειπε, έχοντας πάει να βοηθήσει στη γέννηση του Αλέξανδρου. Όλοι οι μάντεις εξ Ανατολής κοιτάζοντας τα ερείπια του ναού προφήτευσαν ότι αυτή η μέρα θα αποδεικνυόταν μοιραία και καταστροφική για όλη την Ασία..
Η Όαση της Σίβα
Ο Αρριανός μας δίνει μια πολύ μικρή περίληψη του τι ακριβώς έγινε όταν ο Αλέξανδρος έφτασε τελικά στη Σίβα. Αναφέρει μια παράξενη πηγή μέσα στην όαση: Το νερό της πηγής είναι ζεστό κατά τη διάρκεια της νύχτας και κρύο κατά τη διάρκεια της μέρας. Στη συνέχεια απλώς αναφέρει ότι ο Αλέξανδρος επισκέφτηκε το μαντείο της Σίβας και πήρε τις απαντήσεις που επιθυμούσε η καρδιά του.
Η ιστορία του Διόδωρου είναι ίσως η πιο ζωντανή και διασκεδαστική αναφορά στην επίσκεψη του Αλέξανδρου στη Σίβα. Ο Διόδωρος μιλάει για ξαφνικές καταιγίδες, οι οποίες ανακούφισαν τη συντροφιά του Αλέξανδρου από μεγάλη δίψα και υποστηρίζει ότι αυτό συνέβει από θεία πρόνοια.
Μετά από αυτό έχουμε κοράκια να οδηγούν το στρατό βαθύτερα στην ενδοχώρα καθώς και μια περιγραφή της ίδιας πηγής όπως αναφέρεται από τον Αρριανό. Αλλά αυτό το οποίο είναι το πλέον διασκεδαστικό στην αφήγηση του Διόδωρου είναι η απευθείας μεταφορά της κουβέντας μεταξύ του Αλέξανδρου και των Ιερέων της Σίβα.
Ο Διόδωρος μας λέει πως ο θεός αναπαριστάται με μια μορφή από σμαράγδια και πολύτιμους λίθους, η οποία ήταν τοποθετημένη σε ένα χρυσό σκάφος το οποίο μετέφεραν 80 ιερείς. Το σκάφος λέγεται ότι κινούνταν από μόνο του και όχι καθοδηγούμενο από την κίνηση των ιερέων, αλλά στην πραγματικότητα ήταν αυτό που καθοδηγούσε τους ιερείς. Ακούγεται “ομιλία” από το σκάφος, αλλά δεν είναι ξεκάθαρο εάν πρόκειται για πραγματικά λόγια ή μια ερμηνεία των κινήσεων που γίνονταν από το αντικείμενο.
Ο Αλέξανδρος αναγνωρίζει το ναό ως του πατέρα του και κατόπιν ρωτάει εάν πραγματικά μια μέρα θα κυβερνήσει όλη τη γη. Ο μάντης το επιβεβαιώνει. Μετά ο Αλέξανδρος ρωτάει εάν όλοι οι δολοφόνοι του πατέρα του έχουν τιμωρηθεί και οι ιερείς, που ερμηνεύουν τις απαντήσεις του θεού του λένε πως ο πραγματικός του πατέρας δε μπορεί να βλαφθεί από κανέναν, αλλά εάν αναφέρεται στο θνητό που ονομάζεται Φίλιππος, θα πρέπει να μείνει ήσυχος καθώς όλοι όσοι αναμείχθηκαν στο θάνατο του έχουν ήδη τιμωρηθεί. Μετά από αυτό ο Αλέξανδρος τιμά το θεό με σπουδαία δώρα και επιστρέφει στην Αίγυπτο.
Αλέξανδρος και Αμαζόνες
‘Ενας άλλος θρύλος για τον Αλέξανδρο έχει να κάνει με τη συνάντηση του έλληνα στρατηλάτη και το.. ζευγάρωμά του με τη βασίλισσα των αμαζόνων. Το θρύλο αφηγείται ο Διόδωρος ο Σικελιώτης ο οποίος διηγείται ότι η εξαιρετικής ομορφιάς και δύναμης, βασίλισσα των αμαζόνων, Θαλέστρις, πέρασε στην Υρκανία, συνοδευόμενη από 300 συντρόφισσές της, για να συναντήσει το βασιλιά των μακεδόνων.Η φήμη του Αλέξανδρου μετά τις περιφανείς νίκες του επί των περσών είχε φτάσει ως τις αμαζόνες που κυριαρχούσαν στη γη μεταξύ των ποταμών Φάσι και Θερμόδων, με αποτέλεσμα να γεννηθεί στη βασίλισσα των αμαζόνων η ιδέα αυτού του «ευγονικού» ζευγαρώματος, ώστε ο καρπός τους να είναι ένα παιδί που θα ξεπερνούσε σε μεγαλοσύνη όλους τους άλλους.
Ο Αλέξανδρος, ως γνήσιος έλληνας άνδρας, κολακεύτηκε από τη σκέψη της αμαζόνας (και όχι μόνο..) και όχι μόνο… υπέκυψε στην επιθυμία της για 13 μέρες(!), αλλά και την αποχαιρέτησε με όμορφα δώρα – αυτό θα πει κύριος .. Δυστυχώς, όμως, η συνάντηση αυτή δεν απέδωσε καρπούς, καθώς η Θαλέστρις σκοτώθηκε λίγο αργότερα σε συγκρούσεις με γειτονικές φυλές.
Μια διασκεδαστική διήγηση αυτού του θρύλου συναντάμε στην τριλογία του Βαλέριο Μάσιμο Μανφρέντι για τον Αλέξανδρο.
Η Γη του Σκότους και οι Μιαρές φυλές
Οι ανθρωποφάγοι Κυνοκέφαλοι ήταν μία από τις 17 Μιαρές Φυλές που κατοικούσαν στη Γη του Σκότους, από την οποία, σύμφωνα με τον Αραβικό θρύλο, πέρασε ο Αλέξανδρος κατά την αναζήτηση του για το νερό που θα του έδινε την αθανασία. Ο Ψευδο-Καλλισθένης αναφέρει τα ονόματα των 17 Μιαρών Φυλών στα ελληνικά (Γότθοι, Μαγγόθοι, Ανάγες, Αγώκοι, Εξαύθεισι, Ανθρωποφάγοι, Κυνοκέφαλοι, Φάρδειοι, Αλενέοι, Φυσονίκαιοι, Ασίνεοι, Δραραίοι, Δεφαρείς, Φυτηναίοι, Θελματαίοι, Μαρμύθαι, Αγριμανθέοι), και κάνει λόγο για μια χάλκινη πύλη που διέταξε ο Αλέξανδρος να κατασκευάσουν και να την αλείψουν με Σιακήνθη (ένα υλικό τόσο ανθεκτικό που ούτε ο σίδηρος τον καταστρέφει αλλά ούτε η φωτιά) ώστε να κλειστούν για πάντα και οι 17 μιαρές φυλές μέσα στη σπηλιά στην οποία κατέφυγαν για να γλυτώσουν από αυτόν.
Ο Ψευδο-Μεθόδιος πάλι, σε μια παρόμοια εκδοχή του θρύλου, μιλά για τον εγκλεισμό των Κυνοκέφαλων Μαλτσέχ από τον Αλέξανδρο στα Τάρταρα.
Το Πηγάδι της Ζωής
Στην Αραβική μυθιστορία, ο Αλέξανδρος ξεκινάει το ταξίδι του για τη Γη του Σκότους, αμέσως μετά το γάμο του με τη βασίλισσα των Αμαζόνων στην Αλ-Άνταλους, ώστε να βρει το Πηγάδι της Ζωής, όπως ονομάζεται στα Αραβικά, επειδή έμαθε πως το νήμα της ζωής του έχει σχεδόν τελειώσει και επιθυμεί να ζήσει περισσότερο. Σε μερικές εκδοχές συνοδεύεται από το μάγειρα του, που ονομάζεται Αντρέας στη Συριακή εκδοχή, Ίντρις στην Αραβική, – ή από μια μυστηριώδη φιγούρα που ονομάζεται Αλ-Καντίρ. Αλ-Καντίρ σημαίνει “αειθαλής”.
Ο σύντροφος του Αλέξανδρου βρίσκει το Πηγάδι της Ζωής τυχαία, όταν ένα αποξηραμένο ψάρι το οποίο μουλιάζει μέσα σε αυτήν ξαφνικά ζωντανεύει και κολυμπάει μακριά. Κάνει μπάνιο στην πηγή και μετά τρέχει να πει στον κύριο του τι έχει συμβεί. Και οι δυο άντρες επιστρέφουν αλλά δεν καταφέρνουν να βρουν τη μαγική πηγή ξανά. Ο μάγειρας είναι αθάνατος και ο Αλέξανδρος πρέπει να πεθάνει..
Αυτό το επεισόδιο από την μακρά Αραβική μυθιστορία ήταν και εξακολουθεί να είναι πασίγνωστο σε όλο τον Ισλαμικό κόσμο. Υπάρχουν εκδοχές του σε γλώσσες τόσο διαφορετικές όπως η Μογκολική και η Ιαβαϊκή. Οι Ευρωπαϊκές εκδοχές του θρύλου ήταν εξίσου δημοφιλείς κατά τη διάρκεια του Ευρωπαϊκού Μεσαίωνα – αλλά μόνο οι Ανατολίτικες εκδοχές περιέχουν το επεισόδιο με το Πηγάδι της Ζωής.
Η Γοργόνα
Ωστόσο ο θρύλος εκείνος με τον οποίο οι έλληνες είναι περισσότερο εξοικειωμένοι – μεγαλωμένοι θα έλεγε κανείς μαζί του – είναι αυτός της γοργόνας που σταματάει τα καράβια και ρωτάει με πόνο αν ζει ο βασιλιάς Αλέξανδρος και, όποτε πάρει αρνητική απάντηση, προκαλεί τρικυμία και βουλιάζει το καράβι. Όταν, όμως, πάρει την απάντηση (πλέον δεν πρέπει να υπάρχει έλληνας ναυτικός που να μην την ξέρει):
«Ζει και βασιλεύει και τον κόσμο κυριεύει»
Νιώθει αγαλλίαση και αφήνει το καράβι να φύγει.
Είναι η αδερφή του μεγάλου Αλεξάνδρου που κατά τη λαϊκή παράδοση, όταν ο αδερφός της βρήκε το αθάνατο νερό, ζήλεψε και το ήπιε εκείνη, με αποτέλεσμα ο Αλέξανδρος να την καταραστεί. Ή κατά μία άλλη εκδοχή ο Αλέξανδρος της ανέθεσε να βρει το αθάνατο νερό κι εκείνη το βρήκε. Αλλά, καθώς το πήγαινε στον αδερφό της, έπεσε, σκορπώντας όλο το νερό. Τότε από τη θλίψη της που ο αδερφός της έχασε εξαιτίας της την αθανασία, προσπάθησε να αυτοκτονήσει, πέφτοντας στη θάλασσα. Οι θεοί, όμως, τη λυπήθηκαν και τη μεταμόρφωσαν σε γοργόνα – μισή γυναίκα, μισή ψάρι – και από τότε προσπαθεί να καθησυχάσει τις τύψεις της, ζητώντας απ’ τα περαστικά πλοία να μάθει, αν ζει ο αδερφός της…
Αλλά οι θρύλοι δεν περιορίζονται μόνο στην αδερφή του Μεγάλου Αλεξάνδρου. Έτσι, σύμφωνα με θρύλους που μετέφερε ο Μάρκο Πόλο, ο Βουκεφάλας, το μεγαλοπρεπές άλογο του Αλεξάνδρου ήταν ένας μυθικός μονόκερως . Μάλιστα, στο Badakshan υπήρχαν οι απόγονοι του Βουκεφάλα, άλογα που όλα είχαν ένα κέρατο στο μέτωπό τους. Ο ιδιοκτήτης τους, όμως, αρνιόταν να παραχωρήσει κάποια από τα άλογα στο βασιλιά κι εκείνος τον σκότωσε. Τότε η γυναίκα του, για να εκδικηθεί το βασιλιά, σκότωσε όλα τα άλογα. Κι έτσι εξαφανίστηκαν οι μονόκεροι.
Σύμφωνα με την αφήγηση του Κορανιού, εβραίοι ραβίνοι προκάλεσαν τον Μωάμεθ να αποδείξει ότι ήταν προφήτης, απαντώντας σε τρεις ερωτήσεις τους. Η μία από αυτές του ζητούσε να μιλήσει για έναν άντρα των αρχαίων χρόνων που ταξίδεψε πολύ κι έφτασε την ανατολή και τη δύση του κόσμου. Μετά από 15 μέρες, ο Μωάμεθ απάντησε ότι ο άντρας αυτός ήταν ο Dhul-Qarnayn, που σύμφωνα με μουσουλμάνους ιστορικούς, είναι ο Μέγας Αλέξανδρος, ο οποίος επειδή ήταν βασιλιάς και της Περσίας και της Ελλάδας, αποκαλούνταν «δικέρατος»(οι δύο άκρες του κόσμου).
Μάλιστα, στην αφήγηση για τον Dhul-Qarnayn αναφέρονται θρύλοι οι οποίοι περιβάλλουν τον Αλέξανδρο στην παράδοση και άλλων λαών, όπως οι εβραίοι και οι σύριοι. Ένας τέτοιος θρύλος είναι αυτός των πυλών της Κασπίας, όπου σύμφωνα με ένα θρύλο των συρίων ο Αλέξανδρος, όπως αφηγείται στη μητέρα του, παρακάλεσε το Θεό να φέρει κοντά τα δύο βουνά, ανάμεσα στα οποία έχτισε ένα τείχος από σίδηρο, ώστε να εμποδίσει τις ορδές των Gog και Magog (σκύθες) απ’ το να εισβάλουν στη γη.
Ο θάνατος του Μεγάλου Αλεξάνδρου
Θρύλοι τυλίγουν και το θάνατο του Αλέξανδρου. Έτσι, σύμφωνα με τον βυζαντινό μύθο που αναπαράγεται από ισπανικούς, σερβικούς και αγγλικούς μύθους του Μεσαίωνα, την ώρα που ο Αλέξανδρος επέστρεφε στη Βαβυλώνα, γεννήθηκε ένα βρέφος μισό ζωντανό, μισό νεκρό: το ανθρώπινο κομμάτι ήταν νεκρό, ενώ το ζωντανό κομμάτι είχε τη μορφή τέρατος. Οι μάντεις του Αλέξανδρου το ερμήνευουν ότι ο Αλέξανδρος θα πεθάνει και οι επίγονοί του θα κυριαρχήσουν. Ο Αλέξανδρος διατάζει να αποτεφρώσουν το τέρας.
Στο μεταξύ στη Μακεδονία, ο Αντίπατρος επαναστατεί και η Ολυμπιάδα ειδοποιεί τον Αλέξανδρο. Ο Αντίπατρος φοβούμενος την αντίδραση του Αλέξανδρου στέλνει στη Βαβυλώνα ένα δηλητήριο τόσο ισχυρό, που, για να μεταφερθεί έπρεπε να τοποθετηθεί σε δερμάτινο κουτί και αυτό σε σιδερένιο.
Ο Αλέξανδρος δηλητηριάζεται από τον οινοχόο Ιόλα και την ώρα που ψυχομαχεί, ομίχλη καλύπτει τον ουρανό και ένα αστέρι πέφτει στη θάλασσα, ακολουθούμενο από έναν αετό. Το άγαλμα του Δία στη Βαβυλώνα κομματιάζεται ως το χώμα. Τότε το αστέρι που είχε βουλιάξει στη θάλασσα αναδύεται μαζί με τον αετό. Ο Αλέξανδρος πεθαίνει.
Οι υπόλοιποι μεσαιωνικοί θρύλοι ακολουθούν το πρότυπο της βυζαντινής εκδοχής για το θάνατο του Αλέξανδρου, ποικίλλοντας στα πρόσωπα που βρίσκονται γύρω από την κλίνη του θανάτου (περιλαμβάνοντας την Ολυμπιάδα, τον Αριστοτέλη, ακόμη και τον Βουκεφάλα(!) που λιώνει με τις οπλές του το δολοφόνο του αφέντη του) και στα φυσικά φαινόμενα που συνοδεύουν το χαροπάλεμα του μακεδόνα βασιλιά: μια βίαιη θύελλα χτυπά τη Βαβυλώνα, συνοδευμένη από σεισμό και μια ολική έκλειψη ηλίου!
Αλλά ο πιο τραβηγμένος θρύλος για το θάνατο του Αλέξανδρου γράφτηκε από ένα δανό καλόγερο τον Jacob van Maerlant το 1260 μ.Χ. Σύμφωνα με αυτόν, ο Αλέξανδρος ανακοινώνει ότι αυτός ο κόσμος δεν είναι αρκετός για τις κατακτήσεις του και θέλει να κατακτήσει άλλους κόσμους. Έτσι οργανώνεται ένα σχέδιο δολοφονίας του όχι στη γη, αλλά στην Κόλαση(!!). Τα πλάσματα της Κόλασης ετοιμάζουν ένα δηλητήριο ικανό να φέρει το τέλος της ζωής του Αλέξανδρου και το παραδίδουν στον Αντίπατρο.
Στο μεταξύ, ο Αλέξανδρος, μαζί με το νέο σύμμαχό του, το βασιλιά Πώρο, εκστρατεύουν στην Ινδία σε μέρη που δεν επισκέφτηκε ούτε άνθρωπος ούτε Θεός. Εκεί βρίσκουν δυο δέντρα: το δέντρο του ήλιου και το δέντρο της σελήνης, τα οποία ψιθυρίζουν το μήνυμα του επερχόμενου θανάτου του. Μετά από αυτό, επιστρέφει στη Βαβυλώνα, όπου δέχεται τις πρεσβείες από τη Γαλατία, την Ισπανία, τα Βρετανικά νησιά, την Ιταλία, την Νορβηγία και τη Δανία.
Το επόμενο πρωί , η μέρα διστάζει να ξεκινήσει. Ο Αλέξανδρος πίνει δηλητηριασμένο κρασί. Στο νεκροκρέβατό του λέει στους στρατιώτες του ότι τώρα έχει μια πιο σημαντική αποστολή: τέσσερις γίγαντες σκοπεύουν να κατακτήσουν τον ουρανό και να εκθρονίσουν τον πατέρα του το Δία. Γι’ αυτό οι θεοί τον κάλεσαν να έρθει προς βοήθεια του πατέρα του. Δίνει το δαχτυλίδι του στον Περδίκκα και πεθαίνει.
Βλέπουμε, λοιπόν, πως η προσωπικότητα του Αλέξανδρου υπήρξε τόσο καταλυτική, ώστε να κυριαρχήσει στη λαϊκή παράδοση όχι μόνο των λαών που γνώρισαν το πέρασμά του, αλλά και όσων έμαθαν αργότερα για τον μεγάλο έλληνα. Μάλιστα, αν κρίνουμε απ’ τον αριθμό των βιβλίων, επιστημονικών και μυθιστορημάτων, που εξακολουθούν να γράφονται ακόμη και στις μέρες μας για τον Αλέξανδρο, η μορφή του νεαρού βασιλιά θα συνεχίσει να εξιτάρει και να μαγεύει τη φαντασία των ανθρώπων και στο μέλλον. Ίσως, τελικά, αυτό να είναι που έκανε τον Αλέξανδρο Μέγα.
thesecretrealtruth
