Εξιχνιάστηκε το μυστήριο των εξαφανιζόμενων λιμνών της Γροιλανδίας
Η εξαφάνιση λιμνών στη Γροιλανδία αποτελεί εδώ και καιρό μυστήριο για τους γεωλόγους και αρκετοί ερευνητές προσπαθούν να κατανοήσουν το παράξενο φαινόμενο. Τώρα, μια ομάδα Αμερικανών ερευνητών πιστεύουν ότι έχουν βρει απάντηση για αυτή την περίεργη γεωλογική συμπεριφορά.
Ερευνητές από το Ωκεανογραφικό Ινστιτούτο Woods Hole (WHOI), σε συνεργασία με συναδέλφους τους από το Πανεπιστήμιο Ουάσιγκτον, έδειξαν ήδη από το 2008 ότι μπορούν να σχηματιστούν ρωγμές στους πυθμένες των παγωμένων λιμνών, ικανές να «καταπιούν» εξ ολοκλήρου τα σώματα νερού μέσα σε μόλις δύο ώρες. Ωστόσο μέχρι τώρα, κανείς δεν γνώριζε τον μηχανισμό που προκαλεί αυτές τις ρωγμές.
Η ερευνητική ομάδα τοποθέτησε 16 μονάδες GPS περιμετρικά της λίμνης North Lake στη νοτιοδυτική Γροιλανδία, όπου αναφέρθηκε για πρώτη φορά το φαινόμενο. Η κίνηση του εδάφους γύρω από τη λίμνη μήκους δύο χιλιομέτρων καταγράφηκε προσεκτικά κατά τη διάρκεια τριών γεγονότων αποστράγγισης το 2011, το 2012 και το 2013.
Τα δεδομένα αποκάλυψαν ότι έξι με δώδεκα ώρες πριν από την εκδήλωση του φαινομένου, ο πάγος κινήθηκε ανοδικά και μετατοπίστηκε. Οι ερευνητές πιστεύουν ότι νερό από λιωμένο πάγο κατεβαίνει μέσα από κάθετα κανάλια στο στρώμα πάγου που συνδέουν την επιφάνεια με την παγωμένη βάση της λίμνης, σε βάθος ενός χιλιομέτρου.
Μόλις συλλέγεται αρκετό νερό εκεί, μπορεί να άρει το στρώμα πάγου, το οποίο δημιουργεί πίεση στον πάγο κάτω από τις λίμνες. Εάν αυτή η πίεση γίνει πολύ δυνατή, η δύναμη είναι αρκετή ώστε να οδηγήσει στη δημιουργία μαζικών ρωγμών.
Στη συνέχεια εάν η ποσότητα του νερού στη λίμνη είναι αρκετά μεγάλη, τότε το νερό μπορεί να επεκτείνει τη ρωγμή, οδηγώντας σε μια ανεξέλεγκτη αποστράγγιση του νερού. Οι ερευνητές εκτιμούν ότι κατά τη μέγιστη ροή, η λίμνη αποστραγγίζεται πιο γρήγορα από ότι τα νερά ρέουν στους καταρράκτες του Νιαγάρα.
Άλλοι ερευνητές υποστήριζαν πως το μεγάλο βάρος του νερού εφάρμοζε τεράστια πίεση στον παγωμένο πυθμένα, έχοντας ως αποτέλεσμα την ανάπτυξη ρωγμών. Ωστόσο, αυτή η θεωρία δεν μπορεί να εξηγήσει γιατί κάποιες από τις λίμνες αποστραγγίζονται, ενώ άλλες όχι.
Ερευνητές από το Ωκεανογραφικό Ινστιτούτο Woods Hole (WHOI), σε συνεργασία με συναδέλφους τους από το Πανεπιστήμιο Ουάσιγκτον, έδειξαν ήδη από το 2008 ότι μπορούν να σχηματιστούν ρωγμές στους πυθμένες των παγωμένων λιμνών, ικανές να «καταπιούν» εξ ολοκλήρου τα σώματα νερού μέσα σε μόλις δύο ώρες. Ωστόσο μέχρι τώρα, κανείς δεν γνώριζε τον μηχανισμό που προκαλεί αυτές τις ρωγμές.
Η ερευνητική ομάδα τοποθέτησε 16 μονάδες GPS περιμετρικά της λίμνης North Lake στη νοτιοδυτική Γροιλανδία, όπου αναφέρθηκε για πρώτη φορά το φαινόμενο. Η κίνηση του εδάφους γύρω από τη λίμνη μήκους δύο χιλιομέτρων καταγράφηκε προσεκτικά κατά τη διάρκεια τριών γεγονότων αποστράγγισης το 2011, το 2012 και το 2013.
Τα δεδομένα αποκάλυψαν ότι έξι με δώδεκα ώρες πριν από την εκδήλωση του φαινομένου, ο πάγος κινήθηκε ανοδικά και μετατοπίστηκε. Οι ερευνητές πιστεύουν ότι νερό από λιωμένο πάγο κατεβαίνει μέσα από κάθετα κανάλια στο στρώμα πάγου που συνδέουν την επιφάνεια με την παγωμένη βάση της λίμνης, σε βάθος ενός χιλιομέτρου.
Μόλις συλλέγεται αρκετό νερό εκεί, μπορεί να άρει το στρώμα πάγου, το οποίο δημιουργεί πίεση στον πάγο κάτω από τις λίμνες. Εάν αυτή η πίεση γίνει πολύ δυνατή, η δύναμη είναι αρκετή ώστε να οδηγήσει στη δημιουργία μαζικών ρωγμών.
Στη συνέχεια εάν η ποσότητα του νερού στη λίμνη είναι αρκετά μεγάλη, τότε το νερό μπορεί να επεκτείνει τη ρωγμή, οδηγώντας σε μια ανεξέλεγκτη αποστράγγιση του νερού. Οι ερευνητές εκτιμούν ότι κατά τη μέγιστη ροή, η λίμνη αποστραγγίζεται πιο γρήγορα από ότι τα νερά ρέουν στους καταρράκτες του Νιαγάρα.
Άλλοι ερευνητές υποστήριζαν πως το μεγάλο βάρος του νερού εφάρμοζε τεράστια πίεση στον παγωμένο πυθμένα, έχοντας ως αποτέλεσμα την ανάπτυξη ρωγμών. Ωστόσο, αυτή η θεωρία δεν μπορεί να εξηγήσει γιατί κάποιες από τις λίμνες αποστραγγίζονται, ενώ άλλες όχι.