Ανακαλύφθηκε νέος «γείτονας» του Γαλαξία μας
Ένα ακόμη μέλος πρόσθεσαν Αμερικανοί και Ρώσοι επιστήμονες στην Τοπική Ομάδα, δηλαδή στην γαλαξιακή ομάδα στην οποία ανήκει ο Γαλαξίας μας όπως και ο γαλαξίας της Ανδρομέδας. Ο νέος γαλαξίας-νάνος που εντοπίστηκε, ο οποίος πήρε το όνομα KKs3, είναι απομονωμένος από την υπόλοιπη Τοπική Ομάδα και βρίσκεται σε απόσταση 7 εκατομμυρίων ετών φωτός.
Με επικεφαλής της ομάδας τον καθηγητή Ίγκορ Καράτσενστεφ, από το Ειδικό Αστροφυσικό Παρατηρητήριο στη Ρωσία, οι αστρονόμοι περιγράφουν την έρευνά τους σε άρθρο στο περιοδικό Monthly Notices of the Royal Astronomical Society. Όπως αναφέρουν σε αυτό, η ανακάλυψη του KKs3 έγινε με τη βοήθεια του διαστημικού τηλεσκοπίου Hubble. Με βάση τα δεδομένα από το τηλεσκόπιο, ο γαλαξίας βρίσκεται στο νότιο ημισφαίριο του ουράνιου θόλου, προς τη διεύθυνση του αστερισμού της Όφεως. Επίσης, είναι αρκετά μικρός, αφού υπολογίζεται πως οι αστέρες που περιλαμβάνει έχουν μόλις το 1/10 της μάζας του Γαλαξία μας.
Ο KKs3 συγκαταλέγεται στην κατηγορία των «νάνων σπειροειδών» (dSph) γαλαξιών, στους οποίους δεν υπάρχουν οι «πρώτες ύλες» (αέρια και σκόνη) για να σχηματισθούν νέα άστρα. Επομένως, περιέχουν μόνον μεγάλους σε «ηλικία», και πιο αμυδρούς, αστέρες.
Στις περισσότερες περιπτώσεις, τα αέρια και η σκόνη έχουν απορροφηθεί από κοντινούς και πολύ μεγαλύτερους γαλαξίες, όπως ο γαλαξίας της Ανδρομέδας. Έτσι, οι «νάνοι σπειροειδής» σχηματισμοί κατά κανόνα βρίσκονται κοντά σε πολύ μεγαλύτερες δομές.
Όσον αφορά τους πιο απομονωμένους σχηματισμούς, αυτοί πρέπει να είχαν διαφορετική εξελικτική ιστορία, με ένα από τα πιθανότερα σενάρια να είναι πως οι «πρώτες ύλες» τους εξαντλήθηκαν από τη μαζική «γέννηση» νέων άστρων, κάποια στιγμή στο παρελθόν. Συνεπώς, για τους αστρονόμους έχει ιδιαίτερη σημασία η ανακάλυψη «νάνων σπειροειδών» γαλαξιών, ώστε να κατανοήσουν καλύτερα τον τρόπο που δημιουργήθηκαν στο σύμπαν.
Ωστόσο, ακόμη και με το τηλεσκόπιο Hubble, είναι δύσκολο να ανακαλυφθούν τέτοιοι σχηματισμοί πέρα από την Τοπική Ομάδα. Ακόμη χειρότερα, η απουσία νεφών υδρογόνου δυσχεραίνει επιπλέον τον εντοπισμό τους, με συνέπεια οι επιστήμονες να προσπαθούν να τους ανακαλύψουν βρίσκοντας μεμονωμένα άστρα τους. Κάτι που εξηγεί γιατί ο μόνος άλλος απομονωμένος «νάνος σπειροειδής» γαλαξίας που έχει βρεθεί, ο KKR 25, ανήκει κι αυτός στην Τοπική Ομάδα.
Η ομάδα θα συνεχίσει να αναζητεί ανάλογους γαλαξίες με τους KKR 25 και KKs3, αφού σε περίπτωση που αποδειχθεί πως μόνο σπάνιοι δεν είναι, αυτό θα έχει καταλυτικές συνέπειες στις επιστημονικές θεωρίες για τη συμπαντική εξέλιξη. Στην πορεία, πάντως, οι αστροναύτες θα βρουν δύο σημαντικούς «συμμάχους», το διαστημικό τηλεσκόπιο James Webb και το επίγειο Εξαιρετικά Μεγάλο Τηλεσκόπιο της Ευρώπης, τα οποία χάρις στη διεισδυτική τους «ματιά» θα διευκολύνουν τις σχετικές έρευνες.
Με επικεφαλής της ομάδας τον καθηγητή Ίγκορ Καράτσενστεφ, από το Ειδικό Αστροφυσικό Παρατηρητήριο στη Ρωσία, οι αστρονόμοι περιγράφουν την έρευνά τους σε άρθρο στο περιοδικό Monthly Notices of the Royal Astronomical Society. Όπως αναφέρουν σε αυτό, η ανακάλυψη του KKs3 έγινε με τη βοήθεια του διαστημικού τηλεσκοπίου Hubble. Με βάση τα δεδομένα από το τηλεσκόπιο, ο γαλαξίας βρίσκεται στο νότιο ημισφαίριο του ουράνιου θόλου, προς τη διεύθυνση του αστερισμού της Όφεως. Επίσης, είναι αρκετά μικρός, αφού υπολογίζεται πως οι αστέρες που περιλαμβάνει έχουν μόλις το 1/10 της μάζας του Γαλαξία μας.
Ο KKs3 συγκαταλέγεται στην κατηγορία των «νάνων σπειροειδών» (dSph) γαλαξιών, στους οποίους δεν υπάρχουν οι «πρώτες ύλες» (αέρια και σκόνη) για να σχηματισθούν νέα άστρα. Επομένως, περιέχουν μόνον μεγάλους σε «ηλικία», και πιο αμυδρούς, αστέρες.
Στις περισσότερες περιπτώσεις, τα αέρια και η σκόνη έχουν απορροφηθεί από κοντινούς και πολύ μεγαλύτερους γαλαξίες, όπως ο γαλαξίας της Ανδρομέδας. Έτσι, οι «νάνοι σπειροειδής» σχηματισμοί κατά κανόνα βρίσκονται κοντά σε πολύ μεγαλύτερες δομές.
Όσον αφορά τους πιο απομονωμένους σχηματισμούς, αυτοί πρέπει να είχαν διαφορετική εξελικτική ιστορία, με ένα από τα πιθανότερα σενάρια να είναι πως οι «πρώτες ύλες» τους εξαντλήθηκαν από τη μαζική «γέννηση» νέων άστρων, κάποια στιγμή στο παρελθόν. Συνεπώς, για τους αστρονόμους έχει ιδιαίτερη σημασία η ανακάλυψη «νάνων σπειροειδών» γαλαξιών, ώστε να κατανοήσουν καλύτερα τον τρόπο που δημιουργήθηκαν στο σύμπαν.
Ωστόσο, ακόμη και με το τηλεσκόπιο Hubble, είναι δύσκολο να ανακαλυφθούν τέτοιοι σχηματισμοί πέρα από την Τοπική Ομάδα. Ακόμη χειρότερα, η απουσία νεφών υδρογόνου δυσχεραίνει επιπλέον τον εντοπισμό τους, με συνέπεια οι επιστήμονες να προσπαθούν να τους ανακαλύψουν βρίσκοντας μεμονωμένα άστρα τους. Κάτι που εξηγεί γιατί ο μόνος άλλος απομονωμένος «νάνος σπειροειδής» γαλαξίας που έχει βρεθεί, ο KKR 25, ανήκει κι αυτός στην Τοπική Ομάδα.
Η ομάδα θα συνεχίσει να αναζητεί ανάλογους γαλαξίες με τους KKR 25 και KKs3, αφού σε περίπτωση που αποδειχθεί πως μόνο σπάνιοι δεν είναι, αυτό θα έχει καταλυτικές συνέπειες στις επιστημονικές θεωρίες για τη συμπαντική εξέλιξη. Στην πορεία, πάντως, οι αστροναύτες θα βρουν δύο σημαντικούς «συμμάχους», το διαστημικό τηλεσκόπιο James Webb και το επίγειο Εξαιρετικά Μεγάλο Τηλεσκόπιο της Ευρώπης, τα οποία χάρις στη διεισδυτική τους «ματιά» θα διευκολύνουν τις σχετικές έρευνες.